بازنمایی قاهره در رمانهای رئالیسمی نجیب محفوظ و نقش آن در شکل دهی هویت ملی مصر

این پژوهش به بررسی چگونگی بازنمایی شهر قاهره در رمانهای رئالیستی نجیب محفوظ برنده جایزه نوبل ادبیات و نقش این بازنمایی در شکل دهی و بازتاب هویت ملی مصر می پردازد. محفوظ با آثار رئالیسمی خود قاهره را نه تنها به عنوان بستر جغرافیایی بلکه به مانند یک شخصیت پویا و نمادی از تحولات اجتماعی، فرهنگی و سیاسی مصر به تصویر می کشد. با استفاده از رویکرد تحلیلی-توصیفی، این پژوهش رمانهای منتخب محفوظ، به ویژه سه گانه قاهره و آثار دیگر را مورد بررسی قرار می دهد تا ابعاد مختلف بازنمایی شهری قاهره و ارتباط آن با مفاهیم هویت ملی را روشن کند. یافته ها نشان دهنده این است که قاهره در آثار محفوظ به عنوان کانون تلاقی سنت و مدرنیته گذشته و حال و آینده، و آینه تمام نمای امیدها و چالش های ملت مصر عمل می کند و از این طریق به طور فعال در ساختار هویت ملی این کشور همراهی می کند. محفوظ با استفاده از سمبلیسم تاریخی و تمثیل روح مقاومت مردم مصر در برابر استعمار بریتانیا را بازنمایی کرده و هویت ملی را از طریق زندگی روزمره در محله هایی چون جمالیه، خان الخلیلی و کوچه مدق، و شخصیت هایی ملموس از اقشار مختلف جامعه به تصویر می کشد. این فضاها و شخصیت ها با نمایش فرهنگ عامه، همبستگی اجتماعی و مبارزات ملی گرایانه، احساس همبستگی و غرور ملی را تقویت می کنند. همچنین محفوظ با نقد تاثیرات استعمار و مدرنیته، ضمن هشدار درباره انحطاط اجتماعی، قدرت مقاومت سنتی، به ویژه در شخصیت های زن، را برجسته می سازد. این پژوهش به درک عمیق تر از پیوند ادبیات شهر و هویت در بستر فرهنگی مصر کمک می کند.

کلیدواژه ها:

نجیب محفوظ ، رمان ، رئالیسمی ، هویت ملی ، فضای شهری ، ادبیات مصر ، قاهره