بررسی و واکاوی کاربردهای قرآن کریم و احادیث ائمه اطهار علیهم السلام و اصول فقه شیعه اثنی عشری در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران

قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران یکی از معدود قوانین اساسی معاصر است که ساختار آن بر پایه جهان بینی اسلامی، آموزه های قرآن کریم، سنت پیامبر گرامی اسلام(ص) و احادیث ائمه اطهار(ع)، و مبانی اجتهادی اصول فقه شیعه دوازده امامی شکل گرفته است. این قانون اساسی برخلاف بسیاری از نظام های حقوقی سکولار، قانون را نه صرفا محصول اراده اکثریت، بلکه تجلی اراده الهی و اهداف شریعت می داند. مقاله حاضر با روش تحلیلی توصیفی به بررسی ریشه های قرآنی، روایی و اصولی مواد قانون اساسی پرداخته و نشان می دهد که چگونه اصول فقه شیعه در استنباط احکام، تنظیم نهادهای حکومتی، تعیین حدود حقوق و آزادی ها، جایگاه ولایت فقیه، نقش شوراها، عدالت اجتماعی، سیاست خارجی، اقتصاد اسلامی و وظایف حکومت نقش محوری ایفا کرده است. بررسی دقیق مواد قانون اساسی نشان می دهد که این قانون نه تنها ملهم از قرآن و سنت است، بلکه بر بنیان های اجتهادی عمیقی استوار است که اصولیان شیعه در طول قرن ها توسعه داده اند. این مقاله با تحلیل ساختاری و محتوایی قانون اساسی نشان می دهد که تعامل سه منبع: قرآن کریم، احادیث اهل بیت(ع) و اصول فقه شیعه اثنی عشری، چارچوب حقوق اساسی ایران را شکل داده و به نظام سیاسی هویت دینی و مشروعیت فقهی بخشیده است.