نقش همدلی معلمان در بهبود سلامت روان و کاهش اضطراب دانشآموزان

هدف از این پژوهش، بررسی نقش همدلی معلمان در بهبود سلامت روان و کاهش اضطراب دانشآموزان مدارس ابتدایی جنوب ایران بود. این مطالعه به روش ترکیبی (پیمایشی-کیفی) انجام شد. جامعه پژوهش شامل دانشآموزان و معلمان مدارس ابتدایی شهر بندرعباس و روستاهای استان هرمزگان در سال تحصیلی ۱۴۰۳-۱۴۰۴ بود. نمونهای متشکل از ۱۵۰ معلم و ۲۵۰ دانشآموز به روش نمونهگیری خوشهای چندمرحلهای انتخاب شدند. ابزارهای گردآوری دادهها شامل پرسشنامه سلامت روان دانشآموز (GHQ)، پرسشنامه اضطراب (طراحیشده توسط پژوهشگر با روایی و پایایی تاییدشده) و پرسشنامه سنجش همدلی معلم (ساخته پژوهشگر، با ضریب آلفای کرونباخ ۰.۸۵ و روایی محتوایی و سازه تاییدشده توسط متخصصان ایرانی) بود. دادههای کمی با استفاده از نرمافزار SPSS و روشهای همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که همدلی معلم اثر مستقیم و معناداری بر کاهش اضطراب (ضریب همبستگی پیرسون = -۰.۵۴، ۰.۰۱ > P) و ارتقاء سلامت روانی دانشآموزان (ضریب همبستگی پیرسون = ۰.۶۱، ۰.۰۱ > P) دارد. همچنین، یافتههای کیفی که از طریق کدگذاری مقولهای و تحلیل نقلقولهای نمونهای از دانشآموزان و معلمان جنوب جمعآوری شد، تاثیرات مثبت همدلی معلم بر خودکارآمدی، اعتماد به نفس و آرامش خاطر دانشآموزان را تایید کرد. مقایسه نتایج بین مدارس شهری و روستایی نشان داد که هرچند در هر دو محیط همدلی معلم موثر است، اما در مناطق روستایی با توجه به کمبود منابع حمایتی دیگر، این نقش پررنگتر است. این یافتهها بر اهمیت آموزش مهارتهای همدلی به معلمان، بهویژه در محیطهای استرسزا و با منابع محدود جنوب ایران تاکید دارد. نتایج این پژوهش میتواند مبنایی برای تدوین برنامههای آموزشی و سیاستگذاریهای مرتبط با ارتقاء سلامت روان دانشآموزان در آموزش و پرورش باشد.

کلیدواژه ها:

همدلی معلم ، سلامت روان دانشآموز ، اضطراب تحصیلی ، مدارس ابتدایی ، جنوب ایران.