الگوی ارتقای مهارت های فراشناختی معلمان در مواجهه با چالش های اخلاقی و حقوقی هوش مصنوعی

این پژوهش با هدف تدوین الگویی برای ارتقای توانمندی های فراشناختی معلمان در مواجهه با چالش های اخلاقی و حقوقی نوظهور هوش مصنوعی (AI) در محیط آموزشی انجام شده است. ادغام هوش مصنوعی، دینامیک کلاس درس را به سه گانه معلم-AI-دانش آموز تغییر داده و مسائلی نظیر سوگیری الگوریتمی، شفافیت و رعایت حریم خصوصی داده ها را مطرح می سازد. فقدان یک مدل توسعه حرفه ای (PD) که فراشناخت را به عنوان هسته تصمیم گیری اخلاقی تقویت کند، به عنوان یک شکاف کلیدی شناسایی شد. الگوی پیشنهادی سه فازی A-R-E (آگاهی-تنظیم-ارزیابی) بر اساس سنتز چارچوب های جهانی (مانند AI CFT یونسکو ) و نیازهای پداگوژیکی تدوین گردیده است. روش پژوهش، تحقیق مبتنی بر طراحی (DBR) انتخاب شد تا ضمن تضمین کاربردی بودن الگو، معلمان از طریق خودبازتاب و تحلیل مطالعات موردی اخلاقی، در فرآیند خلق مشترک شرکت کنند. یافته ها نشان می دهند که الگوی A-R-E، فراشناخت را به یک حلقه نظارتی مستمر تبدیل می کند، که معلم را قادر می سازد تا نظارت انسانی (Human Oversight) لازم برای جلوگیری از تبعیض  و مدیریت ریسک های حقوقی (مانند انطباق با مقررات حریم خصوصی ( را به اجرا درآورد. تمرکز بر اخلاق فراشناختی، قوی ترین پیش بینی کننده ارزیابی و کاربرد مسئولانه هوش مصنوعی است. نتیجه گیری می شود که ظرفیت فراشناختی معلم، عاملیت انسانی و قضاوت اخلاقی را در برابر خروجی های الگوریتمی تضمین می کند.

کلیدواژه ها:

فراشناخت ، هوش مصنوعی در آموزش ، اخلاق هوش مصنوعی ، تنظیم شناختی ، توسعه حرفه ای معلمان ، چالش های حقوقی.