بررسی تاثیر آموزش مهارت های تفکر انتقادی بر جرات ورزی و تصمیم گیری اخلاقی دانش آموزان ابتدایی

این پژوهش با هدف بررسی تاثیر آموزش مهارت های تفکر انتقادی بر جرات ورزی و تصمیم گیری اخلاقی دانش آموزان ابتدایی در کلاس های چندپایه و با اتکا بر ویژگی های منحصر به فرد مدارس روستایی استان هرمزگان انجام شده است. رویکرد پژوهش حاضر تلفیقی کمی-کیفی بوده و با الهام از فرمت پژوهشی ۱۴۰۴، ساختاری جامع را دنبال می کند. اهمیت این مطالعه در توجه به نیازهای آموزشی و تربیتی دانش آموزان مناطق کمتر برخوردار، به ویژه در استان هرمزگان با مختصات فرهنگی و اجتماعی خاص خود نهفته است. کلاس های چندپایه، با توجه به حضور دانش آموزان با سطوح تحصیلی مختلف در یک کلاس، چالش ها و فرصت های منحصر به فردی را برای فرآیندهای یاددهی-یادگیری ایجاد می کنند که توجه به جنبه های روانشناختی و اجتماعی دانش آموزان در این محیط ها ضروری می سازد. جرات ورزی که به معنای ابراز صادقانه و محترمانه عقاید، احساسات و نیازها است، و تصمیم گیری اخلاقی که مستلزم توانایی تشخیص موقعیت های اخلاقی و انتخاب بهترین اقدام بر اساس اصول اخلاقی است، دو مولفه کلیدی در رشد شخصیت و موفقیت تحصیلی و اجتماعی دانش آموزان محسوب می شوند. در دنیای کنونی که دانش آموزان با حجم وسیعی از اطلاعات و چالش های پیچیده روبرو هستند، تقویت مهارت های تفکر انتقادی به عنوان ابزاری قدرتمند برای ارزیابی اطلاعات، شناسایی سوگیری ها و رسیدن به قضاوت های منطقی، اهمیت فراوانی یافته است.روش پژوهش حاضر از نوع پیمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون بوده که با مداخله آموزشی شش هفته ای در قالب کارگاه های تفکر انتقادی همراه شده است. جامعه آماری شامل دانش آموزان مدارس ابتدایی روستایی استان هرمزگان است که نمونه ای از این مدارس و دانش آموزان آن ها با روش نمونه گیری در دسترس و هدفمند انتخاب شده اند. ابزارهای سنجش شامل پرسشنامه های استاندارد جرات ورزی و تصمیم گیری اخلاقی بوده و داده های کیفی از طریق مصاحبه های نیمه ساختاریافته با معلمان و دانش آموزان جمع آوری گردید. تحلیل داده های کمی با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون های آماری مناسب و تحلیل داده های کیفی با روش تحلیل محتوا و تحلیل روایتی انجام شده است. یافته های اولیه نشان دهنده تاثیر مثبت و معنادار آموزش تفکر انتقادی بر افزایش سطح جرات ورزی و بهبود مهارت تصمیم گیری اخلاقی در دانش آموزان شرکت کننده در کارگاه ها است. به طور خاص، دانش آموزان پس از گذراندن دوره آموزشی، توانسته اند نظرات خود را با اعتماد به نفس بیشتری بیان کنند و در موقعیت های چالش برانگیز اخلاقی، گزینه های مختلف را با دیدی بازتر و مسئولانه تر ارزیابی نمایند. در بخش کیفی، روایت های معلم و دانش آموزان حاکی از افزایش خودباوری، توانایی حل مسئله و درک عمیق تر از مفاهیم اخلاقی در محیط کلاس بوده است. در مجموع، این پژوهش بر ضرورت توجه به آموزش تفکر انتقادی در مدارس روستایی و کلاس های چندپایه، با در نظر گرفتن بستر فرهنگی و اجتماعی آن ها، تاکید دارد و بستری را برای طراحی و اجرای برنامه های آموزشی موثر در راستای ارتقاء مهارت های بنیادین دانش آموزان فراهم می آورد. پیشنهادهای این پژوهش بر گنجاندن این مهارت ها در برنامه های درسی رسمی و همچنین توسعه حرفه ای معلمان در این حوزه متمرکز است.

کلیدواژه ها:

مهارت های ، تفکر انتقادی ، جرات ورزی و تصمیم گیری ، اخلاقی دانش آموزان ، ابتدایی