تبیین آثار جنگ اوکراین برروابط ایران و روسیه؛ بسترها، پیامدها و چالش ها

جنگ اوکراین به عنوان نقطه عطفی در نظم ژئوپلیتیکی جهانی، نه تنها مناسبات روسیه با غرب را دگرگون ساخت، بلکه مسیر روابط مسکو با بازیگران مهم منطقه ای از جمله جمهوری اسلامی ایران را نیز بازتعریف کرد. پرسش اصلی این پژوهش آن است که علت فراز و نشیب روابط ایران و روسیه از سطح دوستی تا شراکت راهبردی پس از جنگ اوکراین چیست و سیاست داخلی ایران چه نقشی در این روند ایفا کرده است؟ این مقاله با تکیه بر سند امنیت ملی روسیه ۲۰۲۱ و دکترین سیاست خارجی روسیه ۲۰۲۳ و در پرتو سیاست خارجی ایران با محوریت نگاه به شرق و مدیریت رابطه با غرب، به روش توصیفی تحلیلی و با بهره گیری از داده های اسنادی و تحولات میدانی، به بررسی ابعاد مختلف این روابط می پردازد. یافته ها نشان می دهد که تشدید تقابل روسیه با غرب و گرایش این کشور به نظم چندقطبی، زمینه ساز نزدیکی بیشتر با ایران شده است؛ اما در عین حال، متغیرهای سیاست داخلی ایران از جمله دوگانه نگاه به شرق و تعامل با غرب، الزامات اقتصادی ناشی از تحریم ها و رقابت نهادهای تصمیم گیر در سیاست خارجی موجب نوسان در سطح همکاری ها گردیده است. بر این اساس، جنگ اوکراین نه تنها موجب افزایش همکاری های سیاسی، نظامی و اقتصادی دو کشور شد، بلکه ضعف نهادینه سازی روابط و عدم هم راستایی اهداف بلندمدت، مانع از تثبیت کامل شراکت راهبردی گردید.

کلیدواژه ها:

تبیین ، جنگ اوکراین ، روابط ایران و روسیه ، بسترها ، پیامدها و چالش ها