ارزیابی خوانایی و تناسب پوسترهای آموزشی ایمنی و بهداشت کار

مقدمه: مواد آموزشی چاپی مدت­ها است که سودمندی خود را به عنوان رسانه ای مقرون به صرفه و موثر برای ارتباطات سلامت نشان داده اند. این منابع زمانی موثرند که برای مخاطبان آن ها قابل درک باشند. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی خوانایی و تناسب پوسترهای آموزشی ایمنی و بهداشت کار انجام شد. مواد و روش کار: این پژوهش از نوع توصیفی با رویکرد تحلیل محتوا است. در این پژوهش خوانایی و تناسب ۱۲۵ پوستر آموزشی طراحی شده توسط مرکز تحقیقات و تعلیمات حفاظت فنی و بهداشت کار ارزیابی شد. خوانایی با استفاده از شاخص اندازه گیری ساده اصطلاحات نامفهوم (SMOG) و چک لیست محقق ساخته ارزیابی خوانایی و تناسب با استفاده از شاخص ارزیابی تناسب مواد آموزشی (SAM) سنجیده شد. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه ۱۶ تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: میانگین خوانایی، تناسب و سطح پایه تحصیلی کلیه پوسترها به ترتیب برابر با ۲۶۱/۹۱، ۲۱/۴۲ و ۷/۸۸ به دست آمد. همچنین محاسبه میانگین خوانایی و تناسب پوسترهای تک نظری و چند نظری به تفکیک نشان داد که پوسترهای تک نظری نسبت به پوسترهای چند نظری خوانایی و تناسب بیشتر و سطح پایه تحصیلی کمتر دارند. اکثر پوسترهای ارزیابی شده از نظر تناسب در دسته نامناسب یا مناسب (۸۵/۶%) قرار گرفتند. همچنین درصد قابل توجهی از پوسترها در ارزیابی با چک لیست محقق ساخته خوانائی به عنوان عالی طبقه بندی گردیدند (۶۸/۸%). در ارزیابی خوانایی  بر حسب سطح پایه تحصیلی نیز ۶۷/۲% از پوسترها بالاتر از پایه ششم به عنوان سطح پایه تحصیلی توصیه شده بودند. نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاضر نشان داد تناسب و خوانایی اغلب پوسترهای آموزشی ایمنی و بهداشت کار موجود و در دسترس، کافی نیست. این منابع می­توانند در صورت طراحی درست منجر به گرایش به رفتارهای مثبت و ایمن شود؛ بنابراین توسعه دهندگان مواد آموزشی بایستی در طراحی و توسعه منابعی ساده و قابل درک متناسب با گروه هدف به منظور افزایش احتمال درک و به خاطر سپاری آن­ها تلاش کنند.

کلیدواژه ها:

Readability ، Suitability ، Occupational safety and health ، Educational materials ، Single glance posters ، and Stop and study posters ، خوانایی ، تناسب ، مواد آموزشی ایمنی و بهداشت حرفه ای ، پوسترهای تک نظری ، پوسترهای چند نظری