تعیین محدوده های سیل گیر رودخانه های شهر تهران با مدل سازی هیدرولیکی

سیلاب شهری یک چالش جهانی چندبعدی است که احتمال دارد در آینده در اثر تغییرات اقلیمی، دگرگونی کاربری زمین و فرسودگی زیرساخت ها شدت یابد. هدف از انجام این پژوهش تهیه نقشه پهنه بندی سیلاب حوضه شمال-شمال غرب شهر تهران مربوط به رودخانه های درکه، فرحزاد، کن و کانال سیل برگردان غرب با دوره بازگشت های ۱۰ تا ۱۰۰ سال با هدف شناسایی نواحی با خطرپذیری زیاد در شهر تهران است. پژوهش حاضر به منظور تهیه نقشه پهنه بندی سیل شهری با استفاده از اطلاعات هیدرومتری برای شبیه سازی جریان از مدل هیدرولیکی HEC-GeoRAS با ترکیب در محیط نرم افزار ArcGIS انجام شد. نتایج نشان داد گسترش مساحت پهنه سیلابی در دوره بازگشت ۱۰۰ ساله در رودخانه کن ۲۹۲ هکتار و بیشترین کاربری در منطقه خطر سیل را فضای سبز با ۸/۲۰۳ هکتار، در کانال سیل برگردان غرب ۶/۹۹ هکتار و بیشترین کاربری آن را مناطق مسکونی با ۲/۵۷ هکتار، در رودخانه درکه ۸/۷۴ هکتار و بیشترین کاربری آن را فضای سبز با ۸/۵۵ هکتار و در رودخانه فرحزاد ۳۴ هکتار و بیشترین کاربری آن را فضای سبز با ۶/۳۲ هکتار در بر می گیرد. نتایج نشان می دهد رودخانه کن (در پایین دست سیل برگردان غرب) و کانال سیل برگردان غرب بیشترین پهنه های سیل را دارد و کاربری مناطق مسکونی و مناطق خدماتی، اداری، تجاری و کارگاهی در پهنه های با خطر سیل و ارزش اقتصادی زیاد قرار گرفته اند. نتایج این پژوهش می تواند در شناسایی مناطق پرخطر و آسیب پذیر شهر تهران در برابر سیل، هدایت توسعه شهری، طراحی زیرساخت های شهری به سمت مناطق امن تر و طراحی بهینه سیستم های جمع آوری رواناب های سطحی شهر کمک کند.

کلیدواژه ها:

سیلاب شهری ، نقشه مخاطره سیلاب ، کاربری اراضی ، مدل سازی هیدرولیکی جریان