گریزناپذیری مجلس از حقوق بین الملل بشر: چالش های تقنینی و فرصت های پارلمانی

جایگاه حقوق بشر در مباحث حکمرانی در دو دهه اخیر به سمتی سوق پیدا کرده است که به عنوان منبعی مشروعیت بخش برای هر حاکمیت در ابعاد درونی و بین المللی به شمار می آید. این اهمیت، مولود التزامات دولت ها به تامین دغدغه های عمومی شهروندانشان شناخته می شود. بااین وجود، تمامی دولت ها در مسئله حقوق بشر با نهادهای بین المللی حقوق بشری دچار تعارض و اصطکاک می گردند. مقاله پیش رو با تمرکز بر حوزه پارلمانی به این سوال می پردازد که مجلس شورای اسلامی در مباحث حقوق بشر (از منظر حقوق بین الملل بشر) با چه چالش هایی روبرو است و برای برون رفت از این چالش ها، چه راهبردهایی را باید اتخاذ کند؟ ازاین رو مقاله با روشی تحلیلی و توصیفی، ضمن تبیین استمرار تعهدات قراردادی (معاهداتی) حقوق بشری ایران در دوران پساانقلاب اسلامی، به جایگاه «حقوق بشر» در نظم حقوقی کنونی ایران پرداخته است. از منظر این مقاله، «موضع جانب دارانه سازمان های بین المللی حقوق بشری»، «تعارض ماهوی قوانین ایران با سنجه های حقوق بین الملل بشر» و «مدیریت حکمرانی پارلمانی»، سه چالش موجود در این زمینه با سه منشا مختلف محسوب می شود. بر اساس یافته های مقاله پیش رو استفاده از ظرفیت های فقهی و اجتهاد مستمر در راستای حل تعارضات موجود، خروج از وضعیت منفعلانه و اتخاذ رویکرد فعالانه، بهره مندی هدفمند ظرفیت دیپلماسی پارلمانی و گروه های دوستی بر محور مسائل حقوق بشری و ایستادگی بر مسائل اصولی در گفت وگوی بین پارلمانی راهبردهایی است که پیش روی مجلس شورای اسلامی دراین خصوص وجود دارد.

کلیدواژه ها:

حقوق بین الملل بشر ، قانون اساسی ، فتوای معیار ، دیپلماسی پارلمانی ، سازمان های غیردولتی