تدریس پروژه محور و پرورش تفکر خلاق در دانش آموزان

یادگیری مبتنی بر پروژه (Project-Based Learning یا PBL) به عنوان رویکردی یادگیرنده محور و واقعیت گرا، در سال های اخیر به عنوان یکی از روش های موثر در تقویت مهارت های نوآورانه و تفکر خلاق دانش آموزان مطرح شده است. این مقاله با هدف بررسی سازوکارهای نظری و شواهد تجربی پیرامون رابطه بین PBL و پرورش تفکر خلاق نگارش شده است. در بخش مبانی نظری، تعاریف و مولفه های کلیدی تفکر خلاق (بر پایه نظریات Guilford و Torrance) و ویژگی های بنیادین PBL (بر پایه مطالعات کلاسیک و مروری) معرفی می شود. مرور پیشینه پژوهش نشان می دهد که PBL اثر مثبتی بر خلاقیت، تفکر انتقادی و مهارت های حل مسئله دارد، اما اثرگذاری آن به واسطه ی متغیرهایی چون نوع درس، طول دوره، روش ارزشیابی و صلاحیت معلم تعدیل می شود. روش شناسی مقاله توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر مرور نظام مند ادبیات است. یافته ها نشان می دهد که اجرای هدفمند PBL همراه با ساختاردهی مناسب، راهنمایی معلم و استفاده از ابزارهای ارزیابی خلاقیت می تواند سطوحی از تفکر خلاق (جریان، انعطاف پذیری، اصالت و پردازش) را در دانش آموزان تقویت کند. در بخش بحث، چالش ها و موانع اجرا (زمان بندی، ارزشیابی، آماده سازی معلم) و راه حل های عملی ارائه می شود. نتیجه گیری شامل پیشنهادات برای سیاست گذاری آموزشی، طراحی برنامه درس و تحقیقات آتی است. این مقاله برای پژوهشگران، معلمان و برنامه ریزان آموزشی که به پرورش خلاقیت در مدارس علاقه مندند، توصیه های کاربردی ارائه می دهد.

کلیدواژه ها:

یادگیری پروژه محور ، تفکر خلاق ، یادگیری فعال ، ارزشیابی خلاقیت ، مهارت های قرن بیست ویکم ، یادگیری مبتنی بر پروژه