نقش تربیت اخلاقی معلمان در شکل گیری سواد رسانه ای انتقادی دانش آموزان

این پژوهش با هدف تبیین نقش تربیت اخلاقی معلمان در شکل گیری سواد رسانه ای انتقادی دانش آموزان انجام شد و بر این فرض استوار است که معلم اخلاق مدار، آگاه به رسانه و متعهد به ارزش های تربیتی، می تواند تاثیر تعیین کننده ای بر توان تحلیل، ارزیابی و نقد پیام های رسانه ای در میان دانش آموزان داشته باشد. یافته های مطالعات پیشین نشان می دهد معلمانی که از سواد اخلاقی و تربیتی قوی برخوردارند، در مدیریت مواجهه دانش آموزان با رسانه ها، ایجاد گفت وگوی انتقادی در کلاس، و هدایت یادگیرندگان به سمت ارزیابی اخلاقی محتوا نقش فعال تری دارند. نتایج تحلیل مدل های صلاحیت حرفه ای معلمان نیز بیانگر آن است که جنبه های اخلاقی—مانند مسئولیت پذیری رسانه ای، صداقت، عدالت ارتباطی، و الگوی رفتاری بودن—جزء مولفه های بنیادین در تربیت معلمان برای عصر رسانه و اطلاعات محسوب می شوند و بدون این مولفه ها، آموزش سواد رسانه ای انتقادی به شکل کارآمد ممکن نیست. مرور پژوهش های تجربی موجود نشان می دهد سطح سواد رسانه ای معلم رابطه مستقیمی با توانایی او در پرورش مهارت های تفکر انتقادی، تحلیل پیام، تشخیص سوگیری و تقویت مصونیت رسانه ای دانش آموزان دارد و اینکه تربیت اخلاقی باعث می شود معلم از جایگاه صرفا آموزشی به جایگاه یک راهنمای تربیتی ارتقا یابد که دانش آموزان را نه فقط در تحلیل رسانه، بلکه در مسئولیت پذیری نسبت به مصرف رسانه همراهی می کند. از ترکیب شواهد نظری و میدانی می توان نتیجه گرفت که تربیت اخلاقی معلمان، یک پیش نیاز اساسی برای تحقق آموزش موثر سواد رسانه ای انتقادی است و به عنوان بخشی از تربیت حرفه ای معلم، باید در برنامه های توانمندسازی، آموزش ضمن خدمت و نظام تربیت معلم گنجانده شود تا بتواند به تقویت قدرت تفکر انتقادی، استقلال رای و رفتار رسانه ای هوشمندانه در نسل دانش آموزان کمک کند.

کلیدواژه ها:

تربیت اخلاقی معلمان ، سواد رسانه ای انتقادی ، تفکر انتقادی ، مسئولیت پذیری رسانه ای ، آموزش معلمان