راهکارهای برون رفت از چالش تعارض اخبار فقهی با بهره از اهداف تشریع احکام

بی تردید، شارع حکیم از تبیین آموزه های اسلامی، اهدافی را در نظر داشته است که می توان آن ها را مقاصد تشریع اسلامی دانست. اما در بخش سترگی از احادیث بیانگر این آموزه ها، اختلافاتی به چشم می خورد که سبب ایجاد تعارض میان اخبار می گردد. بهره از مقاصد شریعت در قامت سنجه ای برای برون رفت از چالش پیش گفته مورد توجه چندانی نبوده است. این جستار با روش اکتشافی-تحلیلی و با استناد به منابع کتابخانه ای در پی تبیین نقش آفرین بودن بهره از مولفه «اهداف شریعت» برای رفع تعارض اخبار است. برای دست یافتن به این هدف، پس از تبیین مفهومی این مولفه و اثبات روا بودن بهره گیری از آن در قامت یکی از مرجحات، مواردی معرفی شده اند که در آن ها با فهم اهداف شریعت، راهکاری برای رفع تعارض مستقر اخبار ارائه شده است. برخی از مهم ترین این موارد عبارت اند از: توجه به شرایط زمانی و مکانی، انحصاری نبودن اهداف، توجه به اهداف اخلاقی در فقه، توجه به جنبه اغلبی بودن برخی احکام خاص، و حفظ کرامت و ارزش مندی های انسان. دستاورد پژوهش آن است که با فهم دقیق اهداف عام تشریع و نیز اهداف خاص از تشریع خانواده ای از احکام، می توان بخشی از چالش تعارض پیش گفته را حل نمود.

کلیدواژه ها:

حدیث ، رفع تعارض ، استنباط فقهی ، هدف تشریع