رهیافتی به مفهوم «کفر» در آینه کتاب «الایمان والکفر» کافی

گرچه تعاریف فراوانی برای کفر بیان شده است، ولی تفکیک و تبیین دقیق معنای کفر و ارائه تعریفی جامع بر اساس روایات، از نیازهای مطالعاتی است، چه این که «کفر» از واژه های کلیدی است که نقش تعیین کننده ای در سرنوشت فرد و جامعه دارد. کفر در نگاهی کلی، به معنای موضع گیری منفی در قبال دین و آموزه های آن است. شناخت دقیق این اصطلاح، در گرو بررسی مفهوم و کاربرد آن در آیات قرآن و روایات است. این مقاله که به شیوه توصیفی - تحلیلی سامان یافته است به دسته بندی، اعتبارسنجی و تحلیل دلالی و در نهایت، جمع بندی روایات مربوط به تعریف کفر در کتاب «الایمان و الکفر» کافی می پردازد. این جستار تلاش دارد به این پرسش پاسخ گوید که آیا کفر در روایات به معنای ایجابی (کنش منفی فعالانه) است یا به معنای سلبی (عدم واکنش مثبت، بدون لزوما داشتن واکنش منفی)؟ یافته های پژوهش نشان از آن دارد که «کفر» در کاربرد روایات یادشده بیشتر به کنش منفی فعالانه و آگاهانه در برابر دین، به معنای ترک عمل همراه با استخفاف و به رغم اقرار به درستی آن، عصیان گری و اصرار بر مخالفت با خداوند، ترک عمدی واجبات، تغییر دستورات الهی، انکار ولایت اهل بیت(ع) اشاره دارد. بنابراین، عدم پذیرش دین یا تردید در آموزه های دینی، تا زمانی که موضع گیری فعالانه و آگاهانه ای در برابر آن وجود نداشته باشد، به عنوان کفر محسوب نمی شود.

کلیدواژه ها:

کفر ، کافر ، انکار دین ، عدم پذیرش دین ، عصیان گری