واکاوی عواطف زیسته آغازین مادر در خانواده ایرانی؛ یک پژوهش کیفی با رویکرد تحلیل بن مایه

در جهان بینی های کنونی مادرگری مفهومی عاشقانه و آرمانی توصیف می شود. با این حال تجربه واقعی مادران نشان می دهد که آنان اغلب آمیزه ای از احساسات مختلف را تجربه می کنند. این پژوهش با هدف وارسی عواطف تازه مادران انجام شد. مطالعه به صورت کیفی بر روی ۱۳ مادر که تنها یک شیرخوار کمتر از یک سال داشتند، صورت گرفت. مصاحبه با استفاده از روش نیمه ساختارمند انجام شد. داده ها به روش تحلیل بن مایه بر اساس چارچوب شش مرحله ای براون و کلارک واکاوی شدند. با بررسی مصاحبه های مادران، چهار بن مایه اصلی منفی (تقابل تجربه زیسته و تصویر آرمانی مادری، تجربی و اکتسابی بودن مادری، اولویت هویت مادری بر هویت فردی و عدم عاملیت دررابطه با تصمیم برای خویش و کودک) و یک بن مایه مثبت ( بالندگی و رشدیافتگی پس از تطابق با نقش مادری) استخراج شد. مادرانی که نتوانستند تصویر از پیش تعیین شده مادری را زندگی کنند، احساساتی همانند شرم و گناه، انزوا و تنهایی، خشم و استیصال را تجربه کردند. این پژوهش ترسیم جدیدی از تجربه های فاعلی منفی و مثبت را در مادران ایرانی به بحث می گذارد که نه تنها از لحاظ نظری قابل تامل است، بلکه در سطح کاربردی نیز اهمیت حرکت به سوی سازش یافتگی بهنجار و تقابل با بیماری انگاری را دوچندان می سازد.

کلیدواژه ها:

تجربه مادرگری ، عواطف منفی و مثبت ، تصویر ایده آل ، افسردگی پیرازایمانی