تحول اهداف پرورشی در نظام آموزش و پرورش ایران: مقایسه دوره پیش از انقلاب و پس از انقلاب اسلامی

هدف از این پژوهش، بررسی و تحلیل تحول اهداف پرورشی در نظام آموزش و پرورش ایران، پیش و پس از پیروزی انقلاب اسلامی است. پرورش به عنوان یکی از ارکان اصلی تعلیم و تربیت، همواره در بستر تاریخی، سیاسی و فرهنگی جامعه دچار دگرگونی بوده است. این مقاله با رویکردی تحلیلی–تطبیقی و بر پایه منابع اسنادی و تاریخی، به بررسی تفاوت در نگرش ها، ارزش ها و سیاست های پرورشی در دو دوره ی تاریخی مذکور می پردازد. یافته های پژوهش نشان می دهد که پیش از انقلاب اسلامی، اهداف پرورشی بیشتر بر مبنای الگوهای سکولار و تاثیرپذیری از نظام های آموزشی غربی شکل گرفته بود؛ به گونه ای که تربیت اخلاقی و دینی در حاشیه و تاکید اصلی بر نظم، انضباط و مهارت های اجتماعی بود. در مقابل، پس از انقلاب اسلامی، رویکرد پرورشی دچار تحول بنیادین شد و محوریت دین، اخلاق، هویت ملی و ارزش های اسلامی در سیاست های آموزشی و پرورشی قرار گرفت. نتایج تحلیل ها بیانگر آن است که سند تحول بنیادین آموزش و پرورش و اسناد بالادستی نظام جمهوری اسلامی ایران، تلاش داشته اند تا پیوندی میان پرورش دینی و نیازهای اجتماعی–فرهنگی جامعه معاصر ایجاد کنند. با این حال، چالش هایی همچون شکاف میان اهداف نظری و واقعیت های اجرایی مدارس، کمبود نیروی انسانی متخصص و تاثیر رسانه های نوین، همچنان بر تحقق کامل اهداف پرورشی تاثیرگذارند. در مجموع، این مطالعه تاکید می کند که شناخت روند تحول اهداف پرورشی، نه تنها برای بازنگری در سیاست های آموزشی ضروری است، بلکه می تواند مسیر آینده ی آموزش و پرورش ایران را در جهت تلفیق موثر ارزش های دینی، اخلاقی و انسانی با نیازهای جامعه مدرن روشن سازد.

کلیدواژه ها:

آموزش و پرورش ، انقلاب اسلامی ، تحول نظام آموزشی ، تربیت اخلاقی ، تربیت نسل جوان