نقش آموزش های مبتنی بر واقعیت افزوده (AR) در ارتقای دانش کشاورزان نسبت به کشاورزی پایدار

در عصر تحول دیجیتال و گسترش فناوری های هوشمند، استفاده از ابزارهای نوین آموزشی در ترویج کشاورزی پایدار اهمیتی فزاینده یافته است. تغییرات اقلیمی، کاهش منابع آب و خاک و وابستگی شدید به نهاده های شیمیایی، ضرورت بازنگری در شیوه های آموزش کشاورزان را دوچندان کرده است. در این راستا، فناوری واقعیت افزوده (Augmented Reality - AR) به عنوان ابزاری نوآورانه می تواند آموزش های کشاورزی را از حالت سنتی و ایستا به فرآیندی تعاملی، تجربی و موثر تبدیل کند. هدف این پژوهش، بررسی نقش آموزش های مبتنی بر واقعیت افزوده در ارتقای دانش، انگیزه و مشارکت کشاورزان نسبت به اصول کشاورزی پایدار است. این تحقیق به روش نیمه تجربی با طرح پیش آزمون و پس آزمون همراه با گروه کنترل انجام شد. جامعه آماری شامل 80 کشاورز از شهرستان مرودشت استان فارس بود که به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل تقسیم شدند. گروه آزمایش از آموزش های مبتنی بر AR از طریق اپلیکیشن طراحی شده بهره مند شد و گروه کنترل آموزش های سنتی (کلاس حضوری و بروشورهای آموزشی) را دریافت کرد. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه ای استاندارد با 25 سوال در زمینه دانش کشاورزی پایدار بود که روایی آن با نظر متخصصان و پایایی آن با آلفای کرونباخ 0.87 تایید شد. نتایج تحلیل آماری با استفاده از آزمون t مستقل و تحلیل کوواریانس نشان داد که میانگین نمرات دانش کشاورزان، انگیزه یادگیری و رضایت آموزشی در گروه آزمایش به طور معناداری بیشتر از گروه کنترل است (p < 0.01). همچنین، استفاده از فناوری AR سبب افزایش مشارکت کشاورزان در فعالیت های ترویجی و تقویت نگرش آنان نسبت به پایداری منابع طبیعی شد. یافته های این پژوهش نشان می دهد که واقعیت افزوده می تواند ابزاری کارآمد در انتقال دانش و مهارت های کشاورزی پایدار باشد و از این طریق در بهبود عملکرد آموزشی، ارتقای کیفیت یادگیری و توسعه پایدار روستایی نقش بسزایی ایفا کند. بر این اساس، توصیه می شود نهادهای آموزشی، ترویجی و شرکت های دانش بنیان از فناوری های تعاملی مانند AR در طراحی و اجرای برنامه های آموزش کشاورزی بهره گیری نمایند.

کلیدواژه ها:

واقعیت افزوده ، آموزش کشاورزی ، کشاورزی پایدار ، فناوری آموزشی ، ترویج نوین ، یادگیری تعاملی