طلاق در ایران؛ مروری بر ابعاد فقهی، حقوقی و اجتماعی با تاکید بر فضای مجازی و حضانت فرزندان

طلاق به عنوان یکی از مهم ترین تحولات در نهاد خانواده، همواره مورد توجه نظام های فقهی، حقوقی و اجتماعی بوده است. افزایش چشمگیر آمار طلاق در ایران طی سال های اخیر، ضرورت پرداختن به ابعاد گوناگون این پدیده را بیش از گذشته آشکار ساخته است. از منظر فقه اسلامی و قوانین مدنی ایران، طلاق دارای انواع و آثار متعددی است که هر یک پیامدهای خاص خود را بر روابط زوجین و فرزندان به جای می گذارد. در کنار این مباحث، مطالعات تطبیقی نشان می دهد که حق طلاق به علت عدم انفاق در ایران، در مقایسه با فقه عامه و نظام های حقوقی مصر و سوریه، تفاوت های بنیادین و اشتراکات قابل توجهی دارد. افزون بر این، تحولات اجتماعی و گسترش فضای مجازی سبب شده تا شیوه های ارتباطی زوجین دستخوش تغییر شود و زمینه بروز تعارضات جدیدی فراهم گردد؛ به گونه ای که پژوهش ها نشان می دهد استفاده گسترده از شبکه های اجتماعی می تواند رضایت زناشویی را کاهش داده و احتمال طلاق را افزایش دهد. در کنار مباحث فقهی و اجتماعی، حضانت فرزندان پس از طلاق نیز از مهم ترین چالش های حقوق خانواده در ایران به شمار می آید. قوانین مدنی و قانون حمایت خانواده ۱۳۹۱ با تاکید بر «مصلحت کودک» به تنظیم حضانت پرداخته اند، اما همچنان اختلافات جدی در اجرا و برداشت های فقهی وجود دارد. بدین ترتیب، طلاق تنها یک امر حقوقی ساده نبوده، بلکه پدیده ای چندبعدی است که هم بنیان خانواده و هم آینده کودکان را تحت تاثیر قرار می دهد.

کلیدواژه ها:

طلاق ، فقه اسلامی ، حقوق خانواده ، فضای مجازی ، حضانت فرزندان ، مطالعات تطبیقی