ارائه مدل درک جانبازان از نقش معنویت و باورهای دینی در فرآیند توانبخشی روانی بر پایه نظریه زمینه ای

پژوهش حاضر با هدف شناسایی درک جانبازان از نقش معنویت و باورهای دینی در فرآیند توانبخشی روانی و ارائه یک مدل نظری مبتنی بر نظریه زمینه ای انجام شد. روش پژوهش، کیفی از نوع گراندد تئوری با رویکرد نظام مند اشتراوس و کوربین بود. جامعه پژوهش شامل جانبازان ساکن ارومیه در سال ۱۴۰۴ بود. نمونه گیری به صورت نظری و تا رسیدن به اشباع انجام شد. داده ها از طریق مصاحبه های نیمه ساختاریافته با ۱۵ نفر گردآوری شد. تحلیل اطلاعات در سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی انجام گرفت. تحلیل داده ها منجر به شناسایی شش مقوله اصلی شامل شرایط علی (تاب آوری معنوی، سرمایه اجتماعی ایمان محور، خودمراقبتی معنوی)، پدیده محوری (بازسازی روانی در پرتو معنویت)، شرایط زمینه ای (تعامل اجتماعی معنویت محور، محیط فرهنگی حمایتگر، ستون های ایمان گذشته)، شرایط مداخله گر (محدودیت های زیست روانشناختی، آسیب پذیری اقتصادی، کمبود منابع حمایتی)، راهبردها (شبکه سازی معنوی-اجتماعی، تقویت خودشفقتی دینی، کاربست آموزه های دینی در تنظیم هیجانات)، و پیامدها (ارتقاء تاب آوری روانی، کاهش آسیب پذیری روانی، توانمندسازی اجتماعی مبتنی بر معنویت) شد. یافته ها نشان داد معنویت و باورهای دینی نقش موثری در تسکین رنج، بازسازی روانی و بهبود کیفیت زندگی جانبازان دارند. بر این اساس، مدل مفهومی ارائه شده می تواند مبنایی برای طراحی مداخلات روانی-معنوی در فرآیند توانبخشی باشد.

کلیدواژه ها:

نظریه زمینه ای ، توانبخشی روانی ، معنویت ، باور دینی ، جانبازان