چالش های انطباق مسئولیت دولت ها با حملات سایبری در پرتو دستورالعمل تالین و رای دیوان بین المللی دادگستری در قضیه نیکاراگوئه

تحوالت فناوری اطالعات و ارتباطات در قرن بیست و یکم موجب ظهور نوعی جدید از منازعاتبینالمللی شده است که تعریف سنتی توسل به زور و مسئولیت بینالمللی دولتها را با چالشجدی روبهرو کرده است. حمالت سایبری از حیث ماهیت، منشا و آثار، میان حوزههای نظامی وغیرنظامی در نوساناند و به همین دلیل تعیین مسئولیت حقوقی دولتها در قبال آنها نیازمندبازنگری در اصول سنتی حقوق بینالملل عمومی است. رای معروف دیوان بینالمللی دادگستریدر قضیه نیکاراگوئه علیه ایاالت متحده )1986( گرچه مربوط به اقدامات فیزیکی و نظامی بود،ولی اصول کلی آن در زمینه توسل به زور و انتساب اعمال به دولت، میتواند چارچوب اصولیتحلیل حمالت سایبری باشد. از سوی دیگر، دستورالعمل تالین 2٫0 در تالش است تا قواعدعرفی موجود را در زمینه فضای مجازی تفسیر و تطبیق دهد. مسئله اصلی این است که آیا حملهسایبری شدید علیه زیرساختهای حیاتی یک کشور را میتوان مصداق »توسل به زور« یا حتی»حمله مسلحانه« تلقی کرد یا خیر؟ و در صورت مثبت بودن پاسخ، چه معیارهایی برای انتسابآن به دولت مهاجم وجود دارد؟ مقاله حاضر با بررسی مبانی رای نیکاراگوئه، اصول عرفی انتسابدر طرح مسئولیت دولتها( 2001 ILC( و محتوای دستورالعمل تالین، تالش میکند کیفیتانطباق این مقررات با واقعیتهای جدید فضای سایبری را نشان دهد و پیشنهادهایی برای تبییندقیقتر مفهوم »حمله سایبری بینالمللی« و مسئولیت دولتها در قبال آن ارائه نماید.

کلیدواژه ها:

مسئولیت بینالمللی دولتها ، حمالت سایبری ، دیوان بینالمللی دادگستری ، دستورالعمل تالین ، توسل به زور.