طراحی مدل پیشگیری از نیمه تاریک رفتارهای شهروندی سازمانی در صنعت بیمه با استفاده از روش آمیخته

رفتارهای شهروندی سازمانی (OCB) به عنوان رفتارهای داوطلبانه و فراتر از وظایف رسمی کارکنان، نقش مهمی در بهبود عملکرد و بهره وری سازمان ها ایفا می کنند. با این حال، تحقیقات اخیر نشان داده اند که این رفتارها می توانند جنبه های تاریک یا نامطلوبی مانند خستگی، استرس شغلی، تعارض نقش، و رفتارهای نمایشی به همراه داشته باشند که به ویژه در صنعت پیچیده بیمه، تاثیرات منفی قابل توجهی بر کارکنان و سازمان ها دارد. پژوهش حاضر با هدف طراحی مدلی برای پیشگیری از نیمه تاریک رفتار شهروندی سازمانی در صنعت بیمه ایران، با استفاده از تکنیک تحلیل مضمون انجام شده است. در این مطالعه، از پرسشنامه های نیمه ساختاریافته و مصاحبه با ۱۰ خبره صنعت بیمه (با معیارهایی نظیر حداقل ۱۰ سال تجربه، سابقه مدیریتی، و انتشار پژوهش های مرتبط) استفاده شد و سپس مدل نهایی با استفاده از تکنیک دلفی در سه مرحله غربال و اعتبارسنجی شدند. داده ها با نرم افزار MAXQDA تحلیل و در چهار سطح سازمانی، شغلی، محیطی-اجتماعی، و فردی به چهار محور اصلی، ۱۳ تم اصلی، و ۷۵ تم فرعی دسته بندی شدند. راهکارهایی نظیر شفافیت و عدالت سازمانی، سبک رهبری تحول آفرین، استفاده از فناوری های نوین مانند هوش مصنوعی اخلاقی، توسعه منابع انسانی، تقویت فرهنگ همکاری، و مدیریت استرس فردی پیشنهاد شده اند. یافته های پژوهش نشان داد که این راهکارها با تاکید بر تعادل بین ارزش های فردی و سازمانی، می توانند از رفتارهای فرصت طلبانه و نمایشی پیشگیری کنند و به بهبود عملکرد سازمانی در صنعت بیمه کمک نمایند.

کلیدواژه ها:

رفتار شهروندی سازمانی ، نیمه تاریک رفتار شهروندی سازمانی ، صنعت بیمه ، تحلیل مضمون ، شفافیت سازمانی ، رفتار نمایشی ، روش آمیخته