نقش معلمان در تحقق اهداف کلان سند تحول بنیادین: رویکردی تحلیلی کاربردی

سند تحول بنیادین آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران به عنوان مهم ترین سند راهبردی حوزه تعلیم و تربیت، با هدف اصلاح ساختاری، محتوایی و فرهنگی نظام آموزشی تدوین شده است. تحقق اهداف کلان این سند، ازجمله ارتقای کیفیت آموزشی، توسعه عدالت تربیتی، تقویت هویت دینی و ملی، و بهبود جایگاه جهانی آموزش و پرورش، وابستگی مستقیم به کنشگری و ظرفیت سازی در میان معلمان دارد. معلمان، به عنوان سرمایه انسانی اصلی نظام آموزشی، نقش محوری در تبدیل اهداف نظری و سیاستی سند به عملکرد عملی در سطح مدارس ایفا می کنند. پژوهش حاضر با رویکرد تحلیلی کاربردی، به بررسی نقش معلمان در تحقق اهداف کلان سند تحول بنیادین می پردازد و تلاش می کند ضمن شناسایی ابعاد مختلف این نقش، چالش ها و موانع موجود را تحلیل و راهکارهای تقویت کارآمدی و اثربخشی معلمان را ارائه کند. این مطالعه به صورت اسنادی تحلیلی انجام شد. ابتدا با بررسی مبانی نظری سند و مرور پژوهش های داخلی و خارجی، چارچوب مفهومی نقش معلم در نظام آموزشی تحول گرا تدوین گردید. سپس، با رویکرد تحلیلی، نقش های آموزشی، هویتی، پژوهشی، فرهنگی و حرفه ای معلمان در پیوند با اهداف سند مورد واکاوی قرار گرفت و در ادامه، موانع اجرای کامل این اهداف و راهکارهای پیشنهادی دسته بندی شد. نتایج نشان داد که آگاهی ناکافی معلمان از محتوای سند، کمبود زیرساخت ها و حمایت نهادی، فشار کاری و زمان محدود، مشکلات معیشتی و انگیزشی، و شکاف میان سیاست گذاری و میدان عمل، اصلی ترین موانع ایفای نقش موثر معلمان در تحقق اهداف سند هستند. در مقابل، راهکارهایی همچون آموزش مستمر و هدفمند، بهبود شرایط معیشتی و انگیزشی، کاهش وظایف غیرآموزشی، سرمایه گذاری در زیرساخت ها، و مشارکت فعال معلمان در فرآیند تصمیم گیری می تواند اثربخشی آنان را به طور معناداری افزایش دهد. تحقق اهداف کلان سند تحول بنیادین بدون توانمندسازی و حمایت جامع از معلمان، امکان پذیر نیست.

کلیدواژه ها:

معلمان ، سند تحول بنیادین ، اهداف کلان آموزشی ، توانمندسازی حرفه ای ، عدالت آموزشی