واکاوی هویت دینی و ملی در کتاب جامعه شناسی ۲ دوره دوم متوسطه

پژوهش حاضر با هدف واکاوی هویت دینی و ملی در کتاب جامعه شناسی ۲ دوره دوم متوسطه انجام شد. روش پژوهش، کیفی و از نوع تحلیل محتوا بود و جامعه آماری، کتاب مذکور در سال ۱۴۰۴ را شامل می شد. داده ها با استفاده از چک لیست مولفه های هویت ملی (شامل جنبه های اجتماعی، تاریخی، جغرافیایی، فرهنگی و سیاسی) و هویت دینی (شامل ارزش ها، اعتقادات، اعمال، سیره زندگی، کتب و اماکن دینی) گردآوری و با آمار توصیفی تحلیل شد. یافته ها نشان داد که توزیع محتوا بین دو هویت متعادل نیست؛ به طوری که ۸۴.۵ درصد به هویت ملی و تنها ۱۵.۵ درصد به هویت دینی اختصاص یافته بود. در مولفه های هویت ملی، بیشترین توجه به بعد جغرافیایی-سیاسی (۴۶.۸ درصد) و کمترین توجه به خرده فرهنگ ها و عناصر ملموس فرهنگی شده بود. در هویت دینی، تمرکز غالب بر بعد نظری و اعتقادات (۷۳.۰۷ درصد) بود و به ارزش های اجتماعی دینی و مشارکت عملی در عرصه های مذهبی کمتر پرداخته شده بود. در نتیجه، می توان گفت کتاب جامعه شناسی ۲ نتوانسته است تصویر متعادلی از دو رکن اصلی هویت ایرانی (ایرانیت و اسلامیت) ارائه دهد. این امر لزوم بازنگری در محتوای کتاب را برای ایجاد تعادل، توجه بیشتر به ابعاد عملی و اجتماعی هویت دینی و غنی سازی مولفه های فرهنگی هویت ملی نشان می دهد.

کلیدواژه ها:

تحلیل محتوی ، کتاب جامعه شناسی ، هویت دینی ، هویت ملی