چگونگی تعامل با «اقلیت های دینی» در جمهوری اسلامی ایران؛ مطالعه پیمایشی

امروزه موضوع «تعامل سازنده میان اقلیت و اکثریت» مورد توجه جامعه جهانی است و در ایران نیز همزیستی پیروان ادیان، همواره با فراز و نشیب هایی همراه بوده است. این پژوهش با هدف بررسی چگونگی تعامل با اقلیت های دینی در جمهوری اسلامی ایران سامان یافته است. در این مطالعه، با توجه به حضور ارزشمند پیروان ادیان الهی در ایران، تلاش شد چالش های موجود در عرصه های اجتماعی، فرهنگی، دینی و سیاسی برای تحقق تعامل مطلوب اکثریت با اقلیت های دینی شناسایی و راهکارهایی برای رفع آن ها ارائه گردد. برای دستیابی به این هدف، پژوهش با رویکرد کیفی و روش تحلیل محتوا صورت پذیرفت. ابزار گردآوری داده ها، مصاحبه بود و جامعه نمونه، شامل ۲۶ نفر از صاحب نظران ادیان مختلف در جمهوری اسلامی ایران (مسلمان، زرتشتی، مسیحی و یهودی) انتخاب شد. یافته های پژوهش نشان داد که هرچند قوانین جمهوری اسلامی ایران ظرفیت ها و امکانات قابل توجهی برای اقلیت های دینی فراهم کرده و در حال گسترش است؛ اما تحقق تعامل مطلوب با اقلیت های دینی مستلزم الزامات و عناصری است که به نگاهی عمیق، کارشناسی و متفاوت نیاز دارد. این عوامل در پژوهش حاضر در چهار بخش دسته بندی شد: عوامل حقوقی و قانونی، عوامل فرهنگی، عوامل اجتماعی و عوامل دینی. براساس یافته های پژوهش، می توان از راهکارهایی همچون: «تضمین حقوق دینی در قوانین و سیاست ها، پذیرش تنوع مذهبی در ساختار اجتماعی، تقویت گفتگوی بین مذهبی و همکاری های دینی، حمایت از مشارکت اقلیت های دینی در عرصه های عمومی و سیاسی، تضمین امنیت و عدالت برای آنان و ارتقای آگاهی و آموزش درباره حقوق اقلیت ها»، به تعامل مطلوب با این گروه ها دست یافت.

کلیدواژه ها:

اقلیت های دینی ، گفتگوی ادیان ، تعامل ، همزیستی مسالمت آمیز ، حقوق شهروندی