فلسفه بدن در علم الاساطیر مصر باستان

بحث درباره «ماهیت»، «خاستگاه»، «کارکرد»، «علت وجودی»، «لطایف باطنی» و «مشخصه های خاص» کالبد جسمانی را می توان ذیل عنوان «فلسفه بدن» طرح و واکاوی کرد. در فرهنگ های باستانی، انتساب معنای دینی به بدن و اهتمام به هویت و ساحت های آن، به منزله راهبردی نسبتا عینی برای تامین شرایط ضروری سعادت غایی (لذت پایدار)، بیش از همه در دین رازآلود مصر باستان (۳۱۰۰ ق.م-۳۰۰ ق.م) نمایان است. این پژوهش بر محور پرسش های زیر سامان یافته است: ۱. بر پایه چه شواهدی می توان از برخورداری بدن از معنای قدسی نزد مصریان باستان سخن گفت؟ ۲. میان اندیشه خلود (سعادت غایی) و سلامت بدن چه نسبتی برقرار است؟ ۳. از دیدگاه دینی مصر باستان، سازه انسان از نظر ساختاری چه ماهیتی دارد؟ بر پایه این پژوهش که به روش توصیفی-تحلیلی انجام گرفته، روشن می شود که از منظر انسان شناسی اسطوره ای مصر باستان، بدن انسان افزون بر خاستگاه مینوی، از نظر ساختاری همچون مجموعه ای بسیار منظم، موجودیتی مرکب، متحد و همگن دارد؛ به گونه ای که «کا» (قوه تفکر)، «با» (نیروی حیات)، «خاط» (جسم)، «آخ» (خود دگرگون شده) و «ایب/هاتی» (قلب) اجزای اصلی آن به شمار می آیند. با این همه، بقای جاودانه انسان مطلقا در گرو آن است که «خاط» (بدن جسمانی) سلامت و کمال فیزیکی خویش را حفظ کند؛ و همین امر فلسفه اصلی رواج صنعت مومیایی در مصر باستان محسوب می شود.

کلیدواژه ها:

فلسفه بدن ، دین ابتدایی ، مصر باستان ، انسان شناسی دینی ، اسطوره شناسی