چگونه می توان هوش مصنوعی را به خدمت تربیت انسان اندیشمند و خیرخواه در نظام آموزش ابتدایی درآورد؟

تحول پرشتاب فناوری های هوش مصنوعی، چهره ی آموزش را دگرگون ساخته و به چالشی جدی برای فلسفه ی تربیت تبدیل کرده است. در این میان، پرسش بنیادین این پژوهش چنین است: چگونه می توان هوش مصنوعی را به خدمت تربیت انسان اندیشمند و خیرخواه در نظام آموزش ابتدایی درآورد؟پژوهش حاضر با رویکردی توصیفی–تحلیلی و با بهره گیری از روش تحلیل محتوای کیفی، مفاهیم کلیدی چون «اندیشمندی»، «خیرخواهی»، و «تکنولوژی تربیتی» را در آثار اسلامی، فلسفی و تعلیم وتربیتی بررسی کرده است. نتایج نشان می دهد که بهره گیری از هوش مصنوعی در آموزش ابتدایی، تنها زمانی با اهداف تربیتی سازگار است که از سطح مصرف ابزار فراتر رفته و به عاملی برای برانگیختن تفکر، تامل اخلاقی، و آفرینش معنا تبدیل شود. در این راستا، طراحی یادگیری بر پایه ی سه ساحت اساسی پیشنهاد می شود:۱. ساحت شناختی–تحلیلی، برای تقویت تفکر پرسشگر در تعامل با داده های هوش مصنوعی؛۲. ساحت اخلاقی–اجتماعی، برای پرورش مسئولیت و نوع دوستی در زیست دیجیتال؛۳. ساحت معنوی–هویتی، برای پیوند علم با ایمان و معنا.یافته ها بر ضرورت بازتعریف نقش معلم به عنوان راهنمای معنا، گنجاندن آموزش اخلاق فناورانه در برنامه ی درسی، و ایجاد محیط های یادگیری ترکیبی انسان–ماشین تاکید دارند. پژوهش نتیجه می گیرد که تربیت انسان خیرخواه و اندیشمند در عصر هوش مصنوعی، نه از راه کنار گذاشتن فناوری، بلکه از راه حکیمانه کردن کاربرد آن و بازگرداندن محوریت تربیت به قلب و عقل انسانی ممکن است.

کلیدواژه ها:

هوش مصنوعی ، تربیت انسان معناگرا ، تفکر و اخلاق ، آموزش ابتدایی ، تعلیم وتربیت اسلامی.