مروری بر پژوهش های داخلی درباره رابطه مولفه های روان شناختی با رفتار شهروندی دانش آموزان

در سال های اخیر، رفتار شهروندی دانش آموزان به عنوان یکی از شاخص های مهم رشد اجتماعی و اخلاقی در نظام تعلیم و تربیت ایران مورد توجه گسترده پژوهشگران قرار گرفته است. مطالعات داخلی نشان داده اند که مولفه های روان شناختی چون خودپنداره، عزت نفس، رشد اعتقادی، هوش هیجانی، انگیزش درونی، رضایت از مدرسه و سبک دلبستگی از مهم ترین پیش بین های رفتار شهروندی در بین نوجوانان بوده اند. به طور خاص، نتایج پژوهش های بیابانگرد (۱۳۹۷)، رضایی (۱۳۹۴)، جعفری و سادات نیا (۱۳۹۵)، شکری (۱۳۹۲) و بشارتی (۱۴۰۰) نشان می دهد که متغیرهای روان شناختی مثبت با سطح بالاتری از همکاری، احترام، قانون گرایی و نوع دوستی در مدارس همراه هستند.بر اساس مرور این پژوهش ها، همگی بر وجود رابطه ای معنادار و مستقیم میان سلامت روانی و رفتارهای شهروندی تاکید دارند؛ به گونه ای که دانش آموزانی با خودپنداره مثبت و باورهای اعتقادی استوار، بیشتر به رفتارهای مسئولانه و تعامل اجتماعی سازنده گرایش نشان می دهند. الگوهای آماری اغلب بر مبنای تحلیل رگرسیون و مدل مسیر اجرا شده اند و ضریب تبیین کلی رفتار شهروندی در مطالعات متنوع بین ۰٫۳۵ تا ۰٫۴۵ گزارش شده است.این یافته ها اهمیت آموزش تلفیقی روان شناسی مثبت گرا و تربیت دینی را در برنامه های مدارس ایران نشان می دهد؛ یعنی رشد شخصیت دانش آموزان نه تنها در بعد شناختی، بلکه در ابعاد احساسی، معنوی و هویتی باید مورد تاکید قرار گیرد تا زمینه ساز شکل گیری رفتارهای شهروندی موثر گردد.