نقش ارتباط کلامی و غیرکلامی معلم در ایجاد فضای امن و پذیرنده در کلاس

ایجاد فضایی امن و پذیرنده در کلاس درس، از مهم ترین عوامل موثر در یادگیری موثر و تعامل مثبت دانش آموزان با محیط آموزشی به شمار می رود. در این میان، ارتباط کلامی و غیرکلامی معلم نقشی بنیادین در شکل گیری چنین فضایی ایفا می کند. هدف پژوهش حاضر بررسی و تحلیل نقش ابعاد مختلف ارتباطی معلمان، شامل گفتار، لحن، زبان بدن، تماس چشمی، حالات چهره و فاصله گذاری فیزیکی، در ایجاد محیطی امن، آرام و پذیرنده در کلاس درس است. روش تحقیق به کاررفته در این مطالعه، کیفی از نوع تحلیل محتوای جهت دار است. داده ها از طریق مصاحبه های نیمه ساختاریافته با ۱۵ معلم مقطع ابتدایی در سه منطقه آموزشی جمع آوری و با استفاده از کدگذاری باز و محوری تحلیل شدند. نتایج نشان داد که ارتباط کلامی موثر، شامل استفاده از واژگان حمایتی، بازخوردهای مثبت و لحن دوستانه، و ارتباط غیرکلامی مثبت مانند لبخند، تماس چشمی پایدار و زبان بدن باز، به طور معناداری در ارتقای احساس امنیت روانی، افزایش اعتماد متقابل و کاهش اضطراب دانش آموزان تاثیرگذارند. همچنین مشخص شد که معلمانی که آگاهانه از الگوهای ارتباطی مثبت بهره می گیرند، محیطی فراهم می کنند که در آن دانش آموزان احساس تعلق، احترام و پذیرش بیشتری تجربه می کنند. یافته ها بر اهمیت آموزش مهارت های ارتباطی به معلمان در راستای ارتقای کیفیت روابط انسانی در کلاس تاکید دارد.