بررسی تاثیر الگوهای کاشت بومی بر کاهش مصرف آب در فضاهای سبز شهری (مطالعه موردی: شهرداری جلین)

کاهش منابع آب و تشدید تنش های اقلیمی در شمال ایران، لزوم بازنگری در الگوهای کاشت فضای سبز شهری را برجسته کرده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر کاربرد گیاهان بومی سازگار با اقلیم جلگه ای–خزری بر کاهش مصرف آب در فضاهای سبز شهر جلین انجام شده است. روش تحقیق توصیفی–تحلیلی با رویکرد ترکیبی بوده و داده ها از طریق تحلیل اسنادی (FAO, ۲۰۲۰; IPCC, ۲۰۲۲)، پرسشنامه کارشناسان فضای سبز، و مصاحبه نیمه ساختاریافته با متخصصان منابع طبیعی استان گلستان جمع آوری شده است.نتایج نشان می دهد گونه های بومی منطقه از جمله Thymus transcaspicus (آویشن البرزی)، Astragalus spp. (گون)، Berberis integerrima (زرشک بومی)، Rosa canina (نسترن هیرکانی) و علف های چندساله Festuca arundinacea و Poa pratensis دارای نیاز آبی به طور متوسط ۴۰ تا ۶۰ درصد کمتر از گونه های غیربومی پرمصرف نظیر چمن های گرمسیری هستند (Razzaghi et al., ۲۰۱۷; Tavili et al., ۲۰۱۸). همچنین الگوی کاشت توده ای–چندلایه بومی در مقایسه با چیدمان خطی رایج، موجب افزایش کارایی مصرف آب (WUE) و کاهش تبخیر سطحی شده است. بر اساس مدل برآورد FAO Penman–Monteith، جایگزینی ۵۰ درصد پوشش چمن با گیاهان بومی می تواند مصرف آب فضای سبز شهر جلین را ۳۵ تا ۵۵ درصد کاهش دهد.یافته ها تاکید می کند که بهره گیری از الگوهای کاشت بومی، تلفیق شده با آبیاری قطره ای و مدیریت خاک، یکی از موثرترین راهبردهای افزایش بهره وری آب و تاب آوری اکولوژیک شهرهای شمال ایران است. این نتایج می تواند مبنای اصلاح دستورالعمل های شهرداری ها و تدوین سیاست های پایدار فضای سبز شهری قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

کاشت بومی ، مدیریت مصرف آب ، فضای سبز شهری ، گونه های هیرکانی ، جلین ، کارایی مصرف آب (WUE)