طراحی الگوی بهینه چیدمان فضای فیزیکی کلاس درس برای افزایش تعامل و مشارکت دانش آموزان در فرآیند یادگیری

طراحی مناسب فضای فیزیکی کلاس درس یکی از عوامل تاثیرگذار بر کیفیت یادگیری، انگیزش و میزان مشارکت دانش آموزان است. چیدمان کلاس تنها یک امر ظاهری یا زیبایی شناختی نیست، بلکه ابعادی شناختی، رفتاری و اجتماعی دارد که می تواند بر نوع تعاملات معلم و دانش آموز، ارتباط میان یادگیرندگان و فعالیت های گروهی اثر مستقیم بگذارد. در سال های اخیر، رویکردهای نوین آموزشی مانند یادگیری فعال، یادگیری مشارکتی، کلاس معکوس و آموزش پروژه محور، ضرورت تغییر در الگوی سنتی چیدمان کلاس ها را برجسته کرده اند. در چیدمان سنتی که بر ردیف های منظم و جهت گیری همه صندلی ها به سمت معلم تاکید می شود، نقش یادگیرنده منفعل بوده و فرصت مشارکت، تعامل و گفت وگوی سازنده کاهش می یابد. در مقابل، چیدمان های انعطاف پذیر و گروه محور سبب افزایش تعامل اجتماعی، تقویت مهارت های ارتباطی، خودابرازی، حل مسئله و یادگیری معنادار می شود. پژوهش حاضر با هدف طراحی الگوی بهینه چیدمان فضای فیزیکی کلاس، بر اساس اصول یادگیری مشارکتی، نیازهای سنی دانش آموزان و امکان پیاده سازی در مدارس، انجام شده است. نتایج نشان می دهد که ترکیب چیدمان نیم دایره ای، گروهی و ایستگاه های یادگیری در کنار استفاده متناسب از فضاهای باز و تجهیزاتی مانند تخته های تعاملی می تواند میزان تعامل و مشارکت دانش آموزان را به شکل قابل توجهی افزایش دهد.

کلیدواژه ها:

چیدمان کلاس درس ، یادگیری مشارکتی ، تعامل آموزشی ، فضای فیزیکی مدرسه ، مشارکت دانش آموزان