کاربرد تحلیل شبکه اجتماعی در فهم روابط دانش آموزان/

در میان فرآیندهای یاددهی–یادگیری، روابط میان دانش ­آموزان نقش بسزایی در موفقیت تحصیلی، سلامت روانی و رفتار اجتماعی آنان دارد. تحلیل شبکه اجتماعی (Social Network Analysis – SNA) به عنوان یک رویکرد نوین می تواند ساختار، الگوها و جریان های روابط دانش ­آموزان را در قالب گره ها (دانش ­آموزان) و یال ها (روابط یا تعاملات میان آن ها) بکاود. هدف این مقاله، بررسی کاربرد تحلیل شبکه اجتماعی در شناخت بهتر روابط میان دانش­ آموزان، شناسایی گره های مرکزی و حاشیه ای، و ارائه راهکارهایی برای بهبود تعاملات و محیط یادگیری است. ابتدا مبانی نظری تحلیل شبکه اجتماعی و مفهوم روابط دانش ­آموزی مرور می شود، سپس روش های تحقیق کاربرد SNA در مدارس بررسی می گردد، به دنبال آن نمونه ­هایی از پژوهش های فارسی ارائه می شود، و در نهایت چالش ها، فرصت ها و پیشنهاداتی برای پژوهشگران و دست اندرکاران آموزشی ارائه خواهد شد. یافته ها نشان می­ دهد که استفاده از SNA در محیط های مدرسه ای می تواند به درک دقیق ­تری از روابط همسالان، همبستگی اجتماعی، نفوذ و منزوی شدن دانش ­آموزان منجر شود و زمینه­ ساز مداخلات هدفمند گردد.

کلیدواژه ها:

تحلیل شبکه اجتماعی ، روابط دانش ­آموزان ، مدرسه ، مرکزیت شبکه ، انسجام گروهی.