مقایسه کمی و کیفی اسانس اکوتیپ های مختلف مریم نخودی (Teucrium polium L. ) در رویشگاه های مختلف استان لرستان

مقدمه: مریم نخودی گیاهی است از خانواده Lamiaceae متعلق به جنس Teucrium علفی، پایا، کرکدار و معطر با ارتفاع ۴۰-۱۰ سانتی متر، این گیاه حاوی مقادیری تانن، ترپنوئید، ساپونین، استرول، فلاونویید و لوکوآنتوسیانین است همچنین واجد اثرات آنتی باکتریال بوده ولی اثرات ضد قارچی بارزی ندارد . از خواص دارویی این گیاه می توان به اثرات کاهنده کلسترول و تری گلیسیرید و پائین آورنده فشارخون، آنتی اکسیدان، ضدتب و ضدمیکروب، ضددرد، آنتی اولسری، و آنتی اسپاسمودیک اشاره داشت. مواد و روش ها: در این پژوهش از اکوتیپ های مختلف مریم نخودی سرشاخه های گلدار بصورت نمونه گیری سیستماتیک تصادفی تهیه گردید و به روش تقطیر با آب بوسیله دستگاه کلونجر اسانس آن استخراج شد سپس توسط دستگاه های GC و GC/MS ترکیبات شیمیایی آن شناسایی گردید.داده های بدست آمده توسط نرم افزار آماری Spss ver ۱۹ مورد آنالیز قرار گرفت. بحث و نتیجه گیری: نتایج بررسی انجام شده نشان داد که ۴ گونه از جنس Teucrium در استان لرستان رویش دارد که عبارتنداز:Teucrium orientale ، Teucrium polium، Teucrium melissoides ، Teucrium stocksianum پس از بررسی نتایج بدست آمده مشخص گردید که اکوتیپ خرم آباد از نظر عملکرد اسانس ( ۶/۰ درصد ) همچنین تعداد ترکیبات شیمیایی شناسایی شده موجود در اسانس از سایر اکوتیپ ها برتر می باشد .پس از آنالیز داده های مربوط به ترکیبات شیمیایی شناسایی شده اکوتیپ های مورد بررسی مریم نخودی در استان لرستان مشخص شد چنانچه اولویت تولید ترکیبات شیمیایی نظیر : cavacrol،bicyclogermacrene ، -pinene، -caryophyllene، farnesene-cis-bباشد اکوتیپ خرم آباد نسبت به سایر اکوتیپ ها معرفی و پیشنهاد می گردد.یافته ها: نتایج بدست آمده نشان می دهد که بین مقادیر درصد اسانس اکوتیپ های مختلف مورد بررسی گونه دارویی مریم نخودی در سطح یک درصد اختلاف معنی داری وجود دارد. همچنین بین مقادیر ترکیبات شناسایی شده موجود در اسانس این گونه در رویشگاه های مختلف (اکوتیپ های متفاوت) اختلاف معنی داری در سطح یک درصد وجود دارد. ترکیبات اصلی اسانس اکوتیپ های مورد بررسی عبارتنداز: -pinene، bicyclogermacrene، carvacrol، -caryophyllene ،farnesene-cis-b ،germacren-D

کلیدواژه ها:

Essential oil ، Teucrium polium ، Ecotype ، Lorestan province ، اسانس ، مریم نخودی ، اکوتیپ ، استان لرستان.