بازتعریف معنویت در مدارس: آموزش دینی فراتر از حفظیات

در دهه های اخیر، مفهوم معنویت در آموزش و پرورش دچار دگرگونی عمیقی شده است. نظام های آموزشی سنتی، آموزش دینی را غالبا به انتقال مجموعه ای از دانسته های نظری و حفظی درباره احکام، عقاید و متون مقدس محدود کرده اند؛ در حالی که رویکردهای نوین تعلیم وتربیت بر رشد درونی، خودآگاهی، تجربه ی زیسته ی ایمان و پرورش وجدان اخلاقی تاکید دارند. در این مقاله ی مروری، تلاش شده است تا با تحلیل پژوهش ها و دیدگاه های نظری جدید، مفهوم «بازتعریف معنویت» در بستر مدرسه مورد واکاوی قرار گیرد. یافته های پژوهش های معاصر نشان می دهد که معنویت، نه صرفا وابسته به انجام مناسک یا حفظ متون دینی، بلکه فرایندی پویا، تجربی و درونی است که بر رشد عاطفی، همدلی، مسئولیت پذیری اجتماعی و ارتباط اصیل انسان با خویشتن، دیگران و جهان تاکید می کند. در این رویکرد، معلم نقشی فراتر از انتقال دهنده ی اطلاعات دینی دارد و به عنوان راهنما، الگو و تسهیل گر تجربه های معنوی دانش آموزان عمل می کند. بازتعریف معنویت در آموزش، مستلزم تغییر بنیادین در نگرش به تربیت دینی است؛ تغییری که در آن ارزش هایی چون گفت وگو، تفکر انتقادی، احترام به تفاوت ها، و جست وجوی حقیقت جایگزین تکرار و تقلید صرف می شوند. هدف نهایی چنین نگرشی، پرورش نسلی است که ایمان را نه از ترس و اجبار، بلکه از درک و عشق تجربه کند و معنویت را به عنوان کیفیتی زنده و جاری در زندگی روزمره اش بیابد. این مقاله با مروری تحلیلی بر ادبیات جهانی و ایرانی، پیشنهادهایی برای نهادینه سازی آموزش معنویت محور در مدارس ارائه می دهد و بر ضرورت تحول در برنامه های درسی، روش های تدریس و تربیت معلم در این مسیر تاکید می نماید.

کلیدواژه ها:

آموزش دینی ، معنویت در مدرسه ، تربیت معنوی ، تحول آموزشی ، یادگیری تجربی ، پرورش اخلاقی ، خودآگاهی.