فشار پنهان کمال گرایی در بین معلمان دلسوز

کمال گرایی معلمان، به ویژه در میان معلمان دلسوز و مسئولیت پذیر، پدیده ای دوچهره است: از سویی نیروی ارتقاء حرفه ای و از سوی دیگر منشا فرسودگی روانی و هیجانی. این پژوهش تحلیلی–مروری با هدف بررسی ابعاد پنهان و پیامدهای روانی–اجتماعی کمال گرایی در معلمان ایرانی انجام شد. روش مطالعه، مرور نظام مند مقالات داخلی و بین المللی از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۴ بود. برای تحلیل داده ها، از الگوی تحلیل تماتیک براون و کلارک (Braun & Clarke, ۲۰۰۶) استفاده شد و یافته ها در سه محور اصلی طبقه بندی گردید: «کمال گرایی و تصویر ذهنی از معلم ایده آل»، «فشارهای درونی و پایش خود در تدریس»، و «پیامدهای عاطفی و حرفه ای کمال گرایی». نتایج نشان می دهد که کمال گرایی معلمان در بستر فرهنگی ایران غالبا با فداکاری، کنترل هیجانی بیش ازحد و احساس تقصیر مزمن همراه است (مرادی، ۱۴۰۰؛ Flett & Hewitt, ۲۰۱۴). این الگو سبب تعارض میان «خود واقعی» و «خود حرفه ای» می شود و در بلندمدت، خطر فرسودگی هیجانی، اضطراب عملکرد و کاهش خلاقیت آموزشی را افزایش می دهد (کرمی، ۱۴۰۱؛ Hill & Curran, ۲۰۱۶). بر اساس یافته ها، کمال گرایی زمانی مخرب می گردد که بدون حمایت سازمانی و بازتاب هیجانی سالم باقی بماند. در نتیجه تاکید بر آموزش خوددلسوزی، ذهن آگاهی، و بازتعریف موفقیت آموزشی می تواند سپری در برابر این فشار پنهان باشد.

کلیدواژه ها:

کمال گرایی ، فرسودگی شغلی ، معلمان دلسوز ، فشار روانی ، خوددلسوزی