تحلیل انتقادی مراحل رشد کودک در مکتب روان تحلیلی فروید بر اساس آموزه های اسلامی با رویکرد تربیتی

هدف این پژوهش، تحلیل مراحل رشد کودک از دیدگاه روان تحلیلی فروید و ارزیابی نقاط قوت و ضعف آن بر اساس آموزه های اسلامی جهت ارائه الگوی تربیتی مناسب است. روش تحقیق، مطالعه تطبیقی با رویکرد تحلیلی است که با استفاده از منابع کتابخانه ای، متون روان شناسی و تحلیل های قرآنی و روایی انجام شده است. در جوامع اسلامی، به کارگیری نظریه های روان شناسی مانند نظریه فروید، بدون تطبیق با مبانی اسلامی، ممکن است ناکارآمد باشد؛ اما استفاده از وجوه مشترک این نظریه با تعالیم دینی می تواند در تربیت کودکان موثر واقع شود. فروید معتقد است کودکانی که نیازهای دهانی آن ها به موقع ارضا می شود، و در آموزش کنترل دفع تحت فشار نیستند، همچنین کنجکاوی های جنسی آن ها در سنین چهار تا شش سالگی به درستی مدیریت می شود، و در دوره نهفتگی (شش سالگی تا بلوغ) از مسائل جنسی دور نگه داشته می شوند، کمتر دچار بحران های روانی-جنسی می گردند. یافته های این پژوهش نشان می دهد که بسیاری از اصول تربیتی فروید با آیات و روایات اسلامی همسو است و حتی در متون دینی با تفصیل بیشتری بیان شده است؛ با این حال، برخی از دیدگاه های فروید با آموزه های اسلامی ناسازگار است؛ ازجمله تفسیر او از رفتارهای نوزادان مانند مکیدن پستان مادر یا انگشت به عنوان اموری جنسی، طرح مفاهیمی مانند عقده ادیپ و الکترا، و ارتباط لذت جویانه کودک با کنترل ادرار و مدفوع. از منظر اسلامی، این برداشت ها قابل قبول نیست و ممکن است به انحراف در تربیت کودک بینجامد. بنابراین، بهره گیری از نظریه فروید در تربیت کودک، نیازمند بازخوانی انتقادی و تطبیق با چارچوب اسلامی است.

کلیدواژه ها:

مراحل رشد کودک ، تربیت کودک ، مکتب روان تحلیلی فروید ، زیگموند فروید ، آموزه های اسلام