تحلیل الگوی فضایی مطب های تخصصی در تهران با تاکید بر عدالت فضایی در دسترسی به خدمات سلامت

عدالت فضایی در دسترسی به خدمات سلامت یکی از مباحث کلیدی سلامت شهری است که نابرابری های مکانی در استقرار مراکز درمانی می تواند آن را تحت تاثیر قرار دهد. هدف پژوهش حاضر بررسی الگوی پراکنش مطب های تخصصی در شهر تهران و تحلیل دلالت های آن برای عدالت فضایی بود. داده های مکانی از پایگاه OpenStreetMap استخراج شد و پنج تخصص (اطفال، زنان، داخلی، مغز و اعصاب، و قلب و عروق) مورد مطالعه قرار گرفت. برای سنجش الگوی کلی از شاخص خودهمبستگی مکانی موران جهانی استفاده شد.یافته ها نشان داد که در بیشتر تخصص ها، مقدار شاخص به صفر نزدیک بوده و در سطح مناطق ۲۲گانه الگوی تصادفی حاکم است؛ تنها در تخصص قلب و عروق خوشه بندی فضایی معنادار مشاهده شد. در عین حال، نقشه های حرارتی و محاسبه سهم نسبی هر منطقه از کل مطب ها تصویر روشن تری از تمرکز مکانی ارائه دادند: در تمامی تخصص ها، منطقه ۲ تهران بیشترین تراکم را به خود اختصاص داد و مناطق جنوبی و شرقی سهمی کمتر از یک درصد داشتند. این نتایج بیانگر ناهمگونی شدید در توزیع خدمات تخصصی است که با شاخص های آماری کلان به تنهایی قابل مشاهده نیست و لزوم بهره گیری از تحلیل های محلی و نرمال سازی برحسب جمعیت و تقاضا را برجسته می سازد.

کلیدواژه ها:

عدالت فضایی ، خودهبستگی فضایی ، سیستم اطلاعات مکانی