چارچوب یکپارچه طراحی معابر برای تقویت حمل ونقل فعال و کاهش تعارضات کاربری در بافت های شهری موجود

معابر شهری در شهرهای ایران، به عنوان شریان های حیاتی بافت های پویا، نیازمند بازطراحی نوآورانه ای هستند تا حمل ونقل فعال را به عنوان پایه ای برای پایداری شهری تقویت کنند و تعارضات کاربری میان جریان های موتوری و غیرموتوری را به طور موثر تعدیل نمایند. این مقاله چارچوبی یکپارچه بر پایه اصول توسعه حمل ونقل محور و خیابان های کامل پیشنهاد می دهد، با تمرکز بر بافت های موجود و بهره گیری از مطالعات موردی واقعی در تهران، اصفهان و شیراز. بر اساس گزارش جهانی وضعیت سیاست های شهری ملی از سازمان ملل متحد در امور اسکان بشر، بیش از هشتاد درصد کشورها سیاست های شهری ملی را برای مدیریت چالش های شهری و پیشبرد شهرنشینی پایدار به کار می گیرند، که در ایران نیز بر ادغام حمل ونقل فعال در برنامه ریزی شهری تاکید دارد. راهنماهای سازمان بهداشت جهانی بر طراحی معابر ایمن و دعوت کننده برای پیاده روی و دوچرخه سواری اصرار می ورزند، که این رویکردها دسترسی به خدمات عمومی را تسهیل کرده و سلامت جسمانی و روانی ساکنان را ارتقا می بخشد. در تهران، مطالعات پذیرش اجتماعی دوچرخه سواری نشان می دهد که موانع فرهنگی و زیرساختی، استفاده از این شیوه را محدود می سازد، اما بازطراحی معابر بر اساس اصول خیابان های کامل می تواند تعاملات اجتماعی را افزایش دهد. در اصفهان، ارزیابی معیارهای مکان گزینی مسیرهای دوچرخه بر ایمنی تقاطع ها و همگرایی با کاربری های تجاری تمرکز دارد، که تعارضات ترافیکی را تعدیل کرده و جریان های همگانی را روان می سازد. در شیراز، تحلیل مورفولوژی شبکه معابر با روش نحو فضایی، بر اتصال پذیری و خوانایی فضایی تاکید می کند، که تحرک فعال به مدارس و مراکز محلی را تسهیل نموده و هویت فرهنگی بافت های تاریخی را حفظ می نماید. چارچوب پیشنهادی بر ارزیابی دسترسی ایمن، تنوع کاربری و تعاملات اجتماعی تاکید دارد، با بهره گیری از روش تحلیل سلسله مراتبی برای اولویت بندی معیارها. یافته ها بر پتانسیل عمیق این رویکرد در ایجاد معابری همگرا و شهروندمحور دلالت دارند، که تعارضات را تعدیل کرده و ابزارهایی برای ارتقای انعطاف پذیری و پاسخگویی در برابر چالش های ترافیکی و زیست محیطی ارائه می دهند. این چارچوب، با الهام از آیین نامه طراحی معابر شهری مصوب شورای عالی شهرسازی و معماری ایران، سیاست گذاران را به سوی سرمایه گذاری در مسیرهای سبز و فناوری های هوشمند سوق می دهد، تا شهرهایی زیست پذیرتر و فراگیرتر بسازد.

کلیدواژه ها:

حمل ونقل فعال ، خیابان های کامل ، تعارضات کاربری ، توسعه حمل ونقل محور ، بافت های شهری موجود