باقر فداغی؛ روایت گر فرهنگ عامه و فولکلور لارستان در آینه شرواها

باقر فداغی لارستانی، یکی از شاعران برجسته و گمنام حوزه جنوب ایران، به ویژه منطقه لارستان، است که دوبیتی های او (معروف به شروا یا شلوا) به عنوان بخشی مهم از میراث شفاهی و فولکلوریک این دیار شناخته می شوند. اشعار باقر، که محصول حماسه یک عشق نافرجام به دخترعمو در کنار فقر و تنگدستی شدید است، فراتر از یک سوژه تغزلی، آینه ای تمام نما برای بازتاب آداب، رسوم، گویش محلی و باورهای عامه مردم جنوب در دوره صفوی به شمار می رود. هدف این مقاله، بررسی جایگاه باقر فداغی به عنوان راوی فرهنگی و تحلیل زمینه های شعری او در ثبت عناصر فولکلور لارستان است. در این پژوهش، از مجموعه کامل و تفکیک شده 319 دوبیتی (شامل 106 دوبیتی چاپی همایونی و 213 دوبیتی منحصربه فرد گردآوری شده توسط نگارنده) به عنوان مبنای تحلیل استفاده شده است. نتایج تحلیل نشان می دهد که شعر باقر فداغی یک سند مردم شناختی زنده است. او با زبانی ساده، مستقیم و آمیخته به گویش فهلویات لارستانی، توانسته است نابرابری های طبقاتی، اعتقادات خرافی، آداب پوشش و ازدواج، و ضرب المثل های رایج در میان طبقه فرودست را با جزئیات کم نظیری به تصویر بکشد. مضامین پرتکرار فقر، حسرت و اعتراض مادی در این مجموعه، نقش او را از یک شاعر محلی صرف فراتر برده و به صدای رنج ها و آرزوهای ناکام شده در تاریخ اجتماعی جنوب ایران تبدیل می کند. این مقاله می کوشد تا با بازتعریف گستره میراث باقر، سهم او را در حفظ هویت فرهنگی منطقه لارستان آشکار سازد.

کلیدواژه ها:

باقر فداغی ، دوبیتی ، شروا ، شلوا ، فلکلور ، فرهنگ عامه ، لارستان.