کارکردهای پرسش بلاغی در دیوان مستوره کردستانی

پرسش بلاغی، یکی از مباحث دانش معانی است. فلسفه وجودی این نوع پرسش، تاثیرگذاری بیشتر بر مخاطب است. پرسشگر با این پرسش نه در پی پاسخ، بلکه درپی انکار، درخواست، گلایه، تعظیم، اغراق، اثبات عقیده خود و ... است. پرسش بلاغی در دیوان مستوره، موضوع این پژوهش است که با هدف کشف گوشه ای از زیباییهای شعر مستوره (1220-1264 ه.ق.) و شناخت بیشتر این شاعر ارجمند، از طریق دستیابی به مقاصد پرسشهای بلاغی وی انجام شده است. پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی است و داده ها با استفاده از تکنیک تحلیل محتوا به شیوه کتابخانه ای بررسی شده است. جامعه آماری، دیوان مستوره با مقابله و تصحیح ماجد مردوخ روحانی است و حجم نمونه، کل غزلیات وی مندرج در دیوان است. پرسشها به روش استقراء تام از دیوان، استخراج و بر روی برگه یادداشت شده است. نتیجه نشان می دهد که مستوره از مجموع 1292 بیت، در بیش از 200 بیت، مجموعا از 222 جمله پرسشی استفاده کرده است، که حدود 17 درصد غزلیات وی را دربرمی گیرد. وی از31 کارکرد مورد نظر این پژوهش، 28 مورد را به کار برده که بیشترین کارکردها را به ترتیب، استفهام انکاری با بسامد 31 بار، خواهش با بسامد 23 بار و شگفتی با بسامد 15 بار تشکیل می دهند. و این نتایج با اندیشه و احساس و زندگی پرفراز و نشیب مستوره همخوانی دارد. مطالعه این مقاله درک دقیق تری از شعر و تفکر این شاعر را به دست می دهد.

کلیدواژه ها:

بلاغت ، پرسش بلاغی ، مستوره ، معانی ، نقد بلاغی