نقش آموزه های تربیتی امام صادق (ع) و امام رضا (ع) در شکل گیری و تقویت هویت کودک با تاکید بر نیازهای تربیتی کودکان در عصر حاضر

هویت کودک به عنوان یکی از بنیادی ترین ابعاد شخصیتی انسان، در سال های ابتدایی زندگی شکل می گیرد و تحت تاثیر عوامل مختلفی از جمله خانواده، آموزش، جامعه و فرهنگ قرار دارد. در این میان، آموزه های دینی و تربیتی اهل بیت علیهم السلام، به ویژه امام صادق (ع) و امام رضا (ع)، گنجینه ای غنی از معارف در زمینه تربیت کودک و پرورش هویت سالم در اختیار ما قرار می دهند. این پژوهش با هدف بررسی و تحلیل آموزه های تربیتی این دو امام بزرگوار، به دنبال تبیین راهکارهایی برای شکل دهی به هویت کودکان در عصر حاضر است؛ عصری که با چالش هایی چون بحران هویت، کاهش مرجعیت خانواده، گسترش رسانه های نوین، و تضعیف تربیت دینی مواجه است.در این مقاله ابتدا به مفهوم هویت کودک از دیدگاه روان شناسی و تربیت اسلامی پرداخته شده و سپس با بهره گیری از منابع روایی معتبر همچون تحف العقول، الکافی و عیون اخبار الرضا، گزیده ای از آموزه های تربیتی امام صادق (ع) و امام رضا (ع) در زمینه هایی چون پرورش عقل، احترام به کودک، آموزش تدریجی، محبت، صداقت، بازی، نظم و ادب مورد تحلیل قرار گرفته است. در ادامه، تلاش شده است تا این آموزه ها با نیازهای تربیتی کودکان در دنیای مدرن تطبیق داده شود. یافته های پژوهش نشان می دهد که تاکید این دو امام بزرگوار بر محبت همراه با آگاهی، پرورش عقلانی، مسئولیت پذیری، و ایجاد الگوهای رفتاری سازنده، می تواند به عنوان الگویی موثر در تربیت نسل امروز به کار گرفته شود. از جمله نکات برجسته در احادیث آن حضرات، توجه به مراحل رشد کودک، زبان مناسب آموزش، بازی و تعامل عاطفی و اخلاقی با فرزندان است که با اصول تربیت نوین نیز هم راستاست. در پایان، مقاله پیشنهاد می کند که برای تقویت هویت دینی، اخلاقی و اجتماعی کودکان در جهان امروز، باید به آموزه های اهل بیت علیهم السلام با نگاهی نو، روشمند و کاربردی بازگشت و آنها را در نظام های آموزشی، برنامه ریزی تربیتی خانواده ها و سیاست گذاری فرهنگی وارد ساخت. این امر نیازمند بازخوانی عقلانی منابع دینی، بومی سازی آن ها با توجه به مقتضیات زمان، و بهره گیری از علوم تربیتی معاصر در کنار معارف دینی است.

کلیدواژه ها:

امام صادق ، امام رضا ، هویت ، تربیت ، کودک