درک زیسته ی رسانه های موبایلی از تصویر بدن و مدیریت آن در نوجوانان دختر مبتلا به اضطراب اجتماعی

در جهان معاصر، بدن دیگر صرفا یک پدیده ی زیستی نیست، بلکه به مثابه یک «متن اجتماعی» عمل می کند که در آن معنا، هویت، قدرت و جایگاه اجتماعی بازنمایی می شود. این دگرگونی مفهومی، به ویژه در میان نوجوانان دختر، با شدت و پیچیدگی بیشتری تجربه می شود؛ چرا که آنان در مرحله ای حساس از رشد روانی-اجتماعی قرار دارند که در آن، شکل گیری هویت فردی، اجتماعی و جنسیتی به طور هم زمان در حال وقوع است. در این بستر، بدن به یکی از اصلی ترین میدان های بازنمایی خود بدل می شود و تصویر بدنی، به عنوان بخشی از خودپنداره، تحت تاثیر عوامل متعددی از جمله رسانه ها، همسالان، خانواده و ساختارهای فرهنگی شکل می گیرد. در این میان، رسانه های اجتماعی مبتنی بر موبایل، به ویژه پلتفرم هایی چون اینستاگرام، تیک تاک و اسنپ چت، با ارائه ی تصاویر گزینشی، فیلترشده و اغلب غیرواقعی از بدن های «ایده آل»، به یکی از مهم ترین منابع شکل دهنده ی ادراک بدنی نوجوانان تبدیل شده اند. الگوریتم های این پلتفرم ها، با برجسته سازی الگوهای خاصی از زیبایی، کاربران را به سمت مقایسه های مکرر سوق می دهند؛ مقایسه هایی که می توانند به نارضایتی بدنی، کاهش عزت نفس، و بروز اختلالات روانی نظیر اضطراب، افسردگی و اختلالات خوردن منجر شوند. این تاثیرات در نوجوانانی که از اضطراب اجتماعی رنج می برند، به مراتب شدیدتر است؛ چرا که این گروه، به دلیل ترس از قضاوت دیگران و دشواری در برقراری روابط واقعی، بیشتر به فضای مجازی پناه می برند و در آن جا به دنبال تایید، تعلق و بازخورد مثبت می گردند.مقاله ی حاضر با رویکردی مروری و تحلیلی، به بررسی و طبقه بندی مطالعات داخلی و خارجی پیرامون تاثیر رسانه های موبایلی، اضطراب اجتماعی، و همنوایی با همسالان بر مدیریت بدن و تصویر تن در نوجوانان دختر می پردازد. هدف اصلی این مقاله، ارائه ی یک چارچوب نظری-تحلیلی برای درک بهتر سازوکارهای روانی، اجتماعی و فرهنگی موثر بر رفتارهای مرتبط با ظاهر در نوجوانان است. در این راستا، مفاهیمی چون «خود رسانه ای شده»، «طرحواره های بدنی»، «همنوایی دیجیتال»، و «مدیریت بدن» به عنوان مفاهیم کلیدی مورد واکاوی قرار می گیرند.

کلیدواژه ها:

اضطراب اجتماعی ، نوجوان ، دختر ، رسانه ، هویت