بررسی تکنیک های ترکیبی حل و فصل غیرقضایی اختلافات قراردادی (ADR) و داوری در تجارت بین الملل با نگاهی تطبیقی

روش های حل و فصل اختلاف (ADR) به طور کلی و سازش و میانجیگری به طور خاص چند سالی است که بر اختلافات تجاری سایه افکنده است؛ به گونه ای که در کشورهای کامن لا شاهد حمایت قضایی و گاهی قانونی از روش های جایگزین هستیم؛ برای مثال، دادگاه های انگلیس در سالهای اخیر تمایل رو به رشد خود را برای تشویق طرفین اختلاف به استفاده از میانجیگری و سایر روش های جایگزین قبل از رسیدگی قضایی و یا حتی پس از آن نشان داده اند. در آمریکا نیز افزون بر توجه دادگاه ها به روش های جایگزین قوانین و مقرراتی به تصویب رسیده است که تصویب قانون نمونه سازش تجاری بین المللی آنسیترال، مثال شاخص آن است. در قراردادهای جدید دوره قرارداد و میزان حضور شرکت های خارجی مطابق قرارداد بین ۲۰-۲۵ سال است. تاخیر در اجرای قراردادهای بلندمدت، در مقایسه با دیگر بخش های اقتصادی، خسارت یا عدم النفع سنگین تری به بار می آورد. به همین علت، حل و فصل اختلافات در پروژه های نفتی باید به گونه ای باشد که پیوستگی اجرای آن ها کسب اهداف و منافع مورد نظر را برای طرفین قرارداد ممکن سازد. در این گونه پروژه ها نظام حل اختلاف باید چنان باشد که به موازات بروز تدریجی اختلافات، ضمن حل سریع و کم هزینه فضای همکاری و روابط تجاری فی مابین را تخریب نکند. بررسی شروط حل و فصل اختلافات در قراردادهای بلندمدت، حاکی از معرفی چندین روش برتر دارد. رایج ترین روش مرکب ADR در حل و فصل اختلافات در قراردادهای بین المللی، روش میانجیگری-داوری یا Arb-Med است که روش های میانجیگری و داوری را در یک فرایند واحد ترکیب می کند. این روش با میانجیگری آغاز می شود و مطابق توافق، قبلی اگر مسائلی که در میانجیگری حل نشده باقی ماند توسط داور حل و فصل می شود. میانجیگری و داوری دو روش کاملا متفاوت هستند که عمده تمایز آنها در هدف است؛ در حالی که هدف میانجیگری، تشویق طرفین به دستیابی به توافق است؛ داوری قصد دارد که به یک تصمیم قانونی از طریق فرایند شبه دادرسی برسد.

کلیدواژه ها:

حل و فصل غیرقضایی ، داوری ، سازش ، میانجیگری ، مذاکره