نقش هیجانات در تصمیم گیری نوجوانان

تصمیم گیری یکی از مهم ترین مهارت های شناختی-هیجانی در زندگی انسان است که در دوره نوجوانی، به واسطه تغییرات روانی و اجتماعی گسترده، شکل گیری و تحول می یابد. در این دوره، نوجوانان با هیجانات شدیدی مواجه می شوند که می توانند فرآیندهای ارزیابی، تحلیل پیامدها و انتخاب گزینه ها را تحت تاثیر قرار دهند. هیجانات مثبت مانند شادی یا اعتمادبه نفس در برخی موقعیت ها می توانند تصمیم گیری را تسهیل کنند، اما در مواردی نیز موجب ریسک پذیری افراطی می شوند. در مقابل، هیجانات منفی مانند اضطراب یا خشم اغلب با تصمیم گیری های تکانشی یا اجتنابی همراه هستند. تاثیر این هیجانات به عواملی چون هوش هیجانی، ثبات هیجانی و سبک های فرزندپروری بستگی دارد. هدف این مقاله بررسی نقش هیجانات در کیفیت و سبک های تصمیم گیری نوجوانان با توجه به متغیرهای فردی و محیطی موثر است. در این راستا، تلاش شده است تا با گردآوری یافته های پژوهشی معتبر داخلی و خارجی، تاثیر هیجانات مثبت و منفی بر رفتارهای تصمیم گیری، و نیز نقش تنظیم هیجان، هوش هیجانی، و سبک فرزندپروری در این فرآیند تحلیل و تبیین شود. همچنین سعی شده است به خلاهای آموزشی در حوزه تربیت هیجانی نوجوانان پرداخته شود و بر اهمیت طراحی مداخلات آموزشی در مدارس و خانواده ها تاکید گردد.این مقاله از نوع علمی-مروری است و روش گردآوری داده ها به صورت توصیفی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای انجام شده است. داده های علمی از منابع اطلاعاتی معتبر از جمله پایگاه های علم نت، ایرانداک، SID، Ensani.ir، Civilica و مقالات لاتین از پایگاه هایی همچون Consensus و ScienceDirect استخراج شده اند. نتایج پزوهش نشان داد که هیجانات، به ویژه در تعامل با عواملی مانند هوش هیجانی، مهارت های تنظیم هیجان، و حمایت والدین، نقش تعیین کننده ای در سبک های تصمیم گیری نوجوانان ایفا می کنند. در پایان، بر اساس نتایج حاصل، پیشنهاد می شود آموزش مهارت های زندگی و به ویژه مهارت های هیجانی و تصمیم گیری در برنامه درسی مدارس گنجانده شود، والدین و مربیان از طریق دوره های آموزشی نسبت به نقش هیجان در تصمیم گیری آگاه شوند، و پژوهش های آینده به صورت تجربی مداخلاتی در این زمینه طراحی و ارزیابی کنند.

کلیدواژه ها:

نوجوانی ، تصمیم گیری هیجانی ، هیجانات مثبت و منفی ، هوش هیجانی ، تنظیم هیجان