هوش مصنوعی و فناوری های نوین در ارتقای کیفیت تدریس و ارزیابی حرفه ای معلمان آموزش و پرورش

مقاله حاضر با هدف بررسی دقیق و جامع نقش هوش مصنوعی (AI) و فناوری های نوین آموزشی در دو حوزه محوری نظام آموزشی، یعنی ارتقای کیفیت تدریس و بهبود فرآیند ارزیابی حرفه ای معلمان آموزش و پرورش، تدوین شده است. در نظام های آموزشی پویا، نیاز مبرم به تحول از روش های سنتی به سوی الگوهای داده محور و شخصی سازی شده احساس می شود. روش های سنتی تدریس، به دلیل ماهیت عمومی و عدم امکان ارائه بازخورد فوری و اختصاصی، و روش های سنتی ارزیابی معلم که اغلب متکی بر مشاهدات محدود و ذهنی مدیران هستند، قادر به ارائه تصویر جامع و دقیقی از عملکرد پیچیده معلمان در کلاس درس نیستند. بر این اساس، هوش مصنوعی با قابلیت های بی نظیر خود در تحلیل داده های بزرگ آموزشی (Big Data)، پردازش زبان طبیعی، و یادگیری ماشین، پتانسیل عظیمی برای غلبه بر این محدودیت ها و متحول سازی این فرآیندها در مقیاس ملی و در بستر آموزش و پرورش ایران دارد.روش و محورهای اصلی بررسی:این پژوهش با رویکرد تحلیلی و تبیینی، محورهای اصلی تاثیر فناوری های نوین را در دو بعد کلیدی تدریس و ارزیابی معلمان تشریح می کند. در بعد تدریس، بر مزایایی چون شخصی سازی یادگیری (Adaptive Learning) برای دانش آموزان بر اساس سرعت و نیازهای فردی، اتوماسیون وظایف غیرآموزشی (مانند تصحیح تکالیف و مدیریت سوابق)، و تولید محتوای آموزشی تعاملی و هوشمند (شامل شبیه سازی ها و ابزارهای تجسم داده) تمرکز شده است. در بعد ارزیابی حرفه ای، مقاله به توانایی هوش مصنوعی در ارائه بازخورد عینی، مستمر و بدون سوگیری (به جای اتکا به مشاهده های مقطعی)، تحلیل تعاملات کلامی کلاس درس برای سنجش کیفیت آموزش، و در نهایت، طراحی مسیرهای توسعه حرفه ای هدفمند و انفرادی برای هر معلم می پردازد که بر پایه داده های عملکردی واقعی بنا شده اند.یافته ها و نتیجه گیری:یافته های این تحلیل نشان می دهد که هوش مصنوعی به عنوان یک دستیار هوشمند و توانمند، نه تنها بار کاری معلمان را کاهش می دهد، بلکه با آزادسازی زمان آن ها، امکان تمرکز بر ابعاد مهم تر تدریس، یعنی تعاملات انسانی، پرورش خلاقیت و مهارت های فکری سطح بالاتر دانش آموزان را فراهم می آورد. این فناوری در ارزیابی، با ایجاد یک نظام سنجش شفاف و مبتنی بر شواهد، به طور چشمگیری به ارتقای کیفیت آموزش منجر می شود. با این حال، پیاده سازی موفق این تحول در نظام آموزش و پرورش ایران، مستلزم رفع چالش های حیاتی از جمله توسعه زیرساخت های دیجیتال برابر در سراسر کشور، توانمندسازی و ارتقای سواد هوش مصنوعی معلمان، و همچنین تدوین چارچوب های سختگیرانه اخلاقی و حفظ حریم خصوصی داده های آموزشی است تا از هرگونه سوءاستفاده یا تشدید شکاف طبقاتی-دیجیتال جلوگیری شود. در نهایت، نتیجه گیری مقاله بر لزوم همزیستی استراتژیک بین معلم انسان و هوش مصنوعی برای تربیت نسل آینده تاکید دارد.

کلیدواژه ها:

هوش مصنوعی (AI) ، فناوری های نوین آموزشی ، کیفیت تدریس ، ارزیابی حرفه ای معلم ، آموزش و پرورش ، شخصی سازی یادگیری ، تحلیل داده های آموزشی ، اتوماسیون وظایف ، توسعه حرفه ای معلم.