تحلیل نقش اقتدار توام با همدلی در کاهش مقاومت دانش آموزان در برابر هنجارهای رسمی مدرسه: گذار از رویکرد آمرانه به الگوی تعاملی

مقاومت دانش آموزان در برابر هنجارهای رسمی مدرسه یکی از چالش های بنیادین نظام های آموزشی است که غالبا ریشه در شیوه اعمال اقتدار دارد. این پژوهش با هدف تحلیل نقش اقتدار توام با همدلی در کاهش این مقاومت، از طریق گذار از رویکرد آمرانه به الگوی تعاملی، انجام شده است. رویکرد سنتی و آمرانه، که صرفا بر اعمال قدرت عمودی، انضباط سخت گیرانه و تنبیه متکی است، غالبا منجر به مقاومت های پنهان، بیگانگی تحصیلی، و کاهش انگیزه درونی برای تبعیت از قوانین می شود. در مقابل، اقتدار توام با همدلی، به عنوان یک سبک مدیریتی-تربیتی، ضمن حفظ قاطعیت در تعیین و اجرای انتظارات، بر درک متقابل، گوش دادن فعال به دغدغه های دانش آموزان، و تبیین منطقی قوانین تاکید دارد. یافته های پژوهش های مرتبط در داخل کشور حاکی از آن است که صمیمیت سازنده معلم و دانش آموز، مشارکت در تصمیم گیری ها و حمایت اجتماعی، عوامل کلیدی در ایجاد حس تعلق و مسئولیت پذیری درونی هستند. الگوی تعاملی با جایگزینی گفت وگوی اصلاحی به جای تنبیه صرف و تمرکز بر نیازهای روان شناختی اساسی دانش آموزان (مانند نیاز به استقلال و شایستگی)، نه تنها اثربخشی هنجارها را ارتقا می دهد، بلکه زمینه را برای رشد اجتماعی-عاطفی و پرورش شهروندانی متعهد به اصول اخلاقی و مدنی فراهم می سازد. این مطالعه بر لزوم بازنگری در ساختارهای قدرت در مدارس و اولویت دهی به تربیت توام با احترام متقابل تاکید دارد.

کلیدواژه ها:

اقتدار توام با همدلی ، مقاومت دانش آموزان ، رویکرد آمرانه ، الگوی تعاملی ، هنجارهای رسمی مدرسه ، انضباط ، مسئولیت پذیری درونی