تاثیر روش های نوین تدریس بر پرورش خلاقیت دانش آموزان

در دنیای امروز که تغییرات فناورانه با سرعتی چشمگیر رخ می دهد، نظام آموزشی نقشی اساسی در پرورش انسان های خلاق، نوآور و توانمند ایفا می کند. درس کار و فناوری به عنوان یکی از دروس مهارت محور در مدارس، بستری ارزشمند برای رشد خلاقیت، ابتکار و حل مسئله در دانش آموزان به شمار می رود. با وجود این، در بسیاری از مدارس، هنوز شیوه های سنتی تدریس که مبتنی بر انتقال صرف دانش هستند، به کار گرفته می شود و این امر موجب کاهش انگیزه و محدود شدن خلاقیت یادگیرندگان شده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر روش های نوین تدریس بر پرورش خلاقیت دانش آموزان در درس کار و فناوری انجام گرفته است. مبانی نظری پژوهش بر رویکرد سازنده گرایی و نظریه های خلاقیت تورنس و گیلفورد استوار است که بر یادگیری فعال، تجربه محور و تعاملی تاکید دارند. روش تحقیق از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل است. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان پایه نهم مدارس متوسطه منطقه «X» بوده که از میان آن ها ۶۰ نفر به صورت تصادفی انتخاب و در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. در گروه آزمایش، آموزش با استفاده از روش های نوین تدریس شامل آموزش مبتنی بر پروژه، بارش فکری، کار گروهی و بهره گیری از فناوری های آموزشی انجام شد، در حالی که گروه کنترل با روش سنتی تدریس گردید. ابزار جمع آوری داده ها پرسش نامه استاندارد خلاقیت تورنس (TTCT) بود و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون t مستقل و تحلیل کوواریانس صورت گرفت. نتایج نشان داد که میانگین نمرات خلاقیت دانش آموزان گروه آزمایش به طور معناداری بیشتر از گروه کنترل است. همچنین، مولفه های سیالی، ابتکار و انعطاف پذیری فکری در گروه آزمایش بهبود چشمگیری یافتند. یافته ها بیانگر آن است که روش های نوین تدریس می توانند محیط یادگیری را از حالت ایستا و معلم محور به فضایی پویا و خلاقانه تبدیل کنند و نقش معلم از انتقال دهنده دانش به تسهیل گر فرآیند یادگیری تغییر یابد. در نتیجه، می توان گفت بهره گیری از رویکردهای فعال تدریس در درس کار و فناوری، نه تنها موجب افزایش انگیزه و مشارکت دانش آموزان می شود، بلکه رشد خلاقیت و توانایی حل مسئله آنان را نیز به طور قابل ملاحظه ای ارتقا می دهد. بر این اساس، پیشنهاد می شود معلمان این درس با شرکت در دوره های ضمن خدمت با روش های نوین آموزشی آشنا شوند و محتوای آموزشی درس کار و فناوری با محوریت پروژه و فعالیت های گروهی بازنگری گردد تا بستری مناسب برای شکوفایی خلاقیت در مدارس فراهم شود.

کلیدواژه ها:

خلاقیت دانش آموز ، روش های نوین تدریس ، یادگیری فعال ، درس کار و فناوری ، تفکر واگرا