تبیین نقش مشارکت عمومی-خصوصی (PPP) در مدیریت مالی شهرداری تهران

شهرداری تهران با چالش های عمیقی همچون کسری بودجه سالانه بیش از ۳۰ درصد، وابستگی ۶۰ درصدی به عوارض ساختمانی و نوسانات اقتصادی ناشی از تحریم ها مواجه است. مشارکت عمومی-خصوصی (PPP) به عنوان مدلی نوین، امکان جذب سرمایه بخش خصوصی، انتقال ریسک و افزایش کارایی عملیاتی را فراهم می کند تا پروژه های زیرساختی بدون فشار بر بودجه عمومی اجرا شوند. هدف این پژوهش، تبیین نقش PPP در مدیریت مالی شهرداری تهران است تا با تحلیل تجربیات جهانی و داخلی، الگویی کارآمد برای کاهش کسری بودجه و دستیابی به پایداری مالی ارائه دهد. روش تحقیق متاآنالیز (فراتحلیل) است که داده های کمی و کیفی ۲۸ مطالعه مرتبط (۲۰۰۵-۲۰۲۴) را ترکیب کرده است. متاآنالیز با نرم افزار CMA نسخه ۳.۰ و مدل random-effects اجرا شد (I²=۶۸%) . آزمون های heterogeneity، publication bias (Egger’s p=۰.۱۴) و meta-regression با متغیرهای moderator مانند "نوع پروژه" و "دوره قرارداد" اعمال گردید. بخش کیفی با تحلیل تماتیک در NVivo ۱۴ کدگذاری شد و اعتبار با kappa=۰.۸۵ تایید گردید. یافته ها نشان داد PPP در تهران IRR متوسط ۱۳-۱۷ درصد و VFM ۲۴ درصد ایجاد می کند. در پروژه های فنی (مترو)، PPP-Annuity ، ۳۵ درصد هزینه ها را کاهش داده؛ در عمرانی (پارکینگ طبقاتی)، BOT ۲۰ درصد درآمد پایدار تولید کرده؛ در خدمات (مدیریت پسماند)، DBFO ۱۸ درصد کارایی را افزایش داده است. متاآنالیز حاکی از آن است که تخصیص ریسک به بخش خصوصی، موفقیت پروژه را ۷۲ درصد بهبود می بخشد، اما عدم شفافیت قراردادی ۳۸ درصد تاخیر ایجاد می کند. چالش اصلی، فرآیند طولانی مناقصه (۹-۱۵ ماه) و ریسک سیاسی است. در نتیجه، PPP ابزاری کارآمد برای خودکفایی مالی تهران است. پیشنهاد می شود صندوق تضمین PPP، واحد تخصصی نظارت و اصلاح آیین نامه های ۱۳۸۳ ایجاد شود تا ریسک ها ۲۰ درصد کاهش یابد و کسری بودجه به زیر ۱۵ درصد برسد.

کلیدواژه ها:

مشارکت مالی ، حسابداری بودجه ، بخش خصوصی ، درآمد پایدار ، شهرداری تهران