نقش زن و عشق در شعر کلاسیک فارسی از منظر جامعه شناسی ادبی

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش زن و عشق در شعر کلاسیک فارسی از منظر جامعه شناسی ادبی انجام شده است. با توجه به اهمیت ادبیات کلاسیک به عنوان بازتاب دهنده نگرش ها، ارزش ها و هنجارهای اجتماعی، این تحقیق تلاش دارد تا جایگاه زن و مفهوم عشق را نه تنها از نظر زیبایی شناختی، بلکه از منظر اجتماعی، فرهنگی و نمادین تحلیل نماید.روش پژوهش کیفی-توصیفی تحلیلی بوده و داده ها از طریق مطالعه متون شعری شاعران کلاسیک شامل حافظ، سعدی، مولوی، نظامی و فردوسی و همچنین منابع پژوهشی فارسی و خارجی جمع آوری شده اند. داده ها با استفاده از تحلیل محتوای کیفی دسته بندی و تفسیر شدند.یافته های پژوهش نشان داد که زن در شعر کلاسیک فارسی نقش چندوجهی دارد؛ او هم معشوق و نماد زیبایی و کمال است و هم نماینده ارزش ها و هنجارهای اجتماعی و فرهنگی. عشق نیز دارای دو بعد زمینی و عرفانی است و هر دو بعد، بازتاب دهنده نگرش ها، ارزش ها و هنجارهای جامعه سنتی هستند. رابطه زن و عشق در اشعار شاعران کلاسیک، هم بیانگر پیام های ادبی و عرفانی و هم منعکس کننده نگرش های اجتماعی و فرهنگی است. تفاوت ها و شباهت ها در بازنمایی زن و عشق میان شاعران مختلف نشان دهنده تنوع دیدگاه ها و ارزش های فرهنگی و اجتماعی در دوره های تاریخی متفاوت است.پژوهش حاضر همچنین چالش های تحلیل زن و عشق شامل مشکلات متنی، فاصله تاریخی، محدودیت منابع و پیچیدگی مفهومی را شناسایی کرده و با ارائه راهکارهایی مانند استفاده از منابع معتبر، تحلیل جامعه شناختی دقیق و تفکیک ابعاد زن و عشق، امکان تحلیل جامع تر و دقیق تر فراهم شده است.نتایج پژوهش نشان می دهد که مطالعه زن و عشق در شعر کلاسیک فارسی با رویکرد جامعه شناسی ادبی، می تواند درک عمیق تری از فرهنگ، ارزش ها و هنجارهای جامعه ایرانی سنتی فراهم کند و ارتباط میان ادبیات و ساختارهای اجتماعی را روشن نماید.

کلیدواژه ها:

شعر کلاسیک فارسی ، زن ، عشق ، جامعه شناسی ادبی ، ارزش ها و هنجارهای اجتماعی