شبیه سازی تاثیر اجرای خط ویژه اتوبوس تندرو (BRT) بر زمان سفر و انتشار آلاینده ها در محور آزادی-ولیعصر تبریز با استفاده از شبیه ساز SUMO

امروزه تراکم ترافیکی و طولانی شدن زمان سفر در محورهای پرتردد شهری فشار قابل توجهی بر کاربران جاده و محیط زیست وارد می کند؛ این مطالعه با هدف بررسی اثر اجرای خط ویژه اتوبوس تندرو (BRT) بر زمان سفر، اتلاف زمان و تغییرات غیرمستقیم در مصرف سوخت و آلوده کننده ها در محور آزادی ولیعصر تبریز انجام شد. روش تحقیق ترکیبی کیفی-کمی و مبتنی بر شبیه سازی تجربی در SUMO می باشد که جامعه آماری آن شامل کلیه ساکنان، عابران، مسافران و وسایل نقلیه عبوری از محور آزادی-ولیعصر تبریز در یک ساعت اوج ترافیک می شود. شبکه واقعی محور از OpenStreetMap استخراج و با فرض حجم تردد ۳۶۰۰ وسیله نقلیه در بازه یک ساعته، دو سناریوی وضع موجود و پس از اجرای خط ویژه اتوبوس رانی تندرو تعریف گردید و در نرم افزار SUMO شبیه سازی شده و زمان سفر متوسط و اتلاف زمان استخراج شدند. با تحلیل آماری میانگین ها در SPSS و آزمون t مستقل با مقدار ۰.۵۱ مشخص شد که میانگین زمان سفر از ۵۱۲ به ۵۲۱ ثانیه افزایش یافته و اتلاف زمان از ۲۰۷ به ۲۵۲ ثانیه صعود کرده است. این افزایش زمان و توقف های بیشتر اتوبوس ها به طور غیرمستقیم می تواند منجر به مصرف بیشتر سوخت و تشدید آلاینده شود. بر این اساس پیشنهاد شده است ایستگاه های خط ویژه اتوبوس رانی تندرو بازطراحی شوند تا توقف اتوبوس ها جریان خودروهای شخصی را مختل نکند، فواصل میان ایستگاه ها و ظرفیت ناوگان براساس حجم اوج ترافیک بهینه شود. شبکه حمل و نقل شهری به بخش های عملکردی کوچکتر تقسیم و نقاط بحرانی ترافیکی با داده های میدانی و شبیه سازی دقیق شناسایی و با زمان بندی هوشمند چراغ ها مدیریت شود و در نهایت سامانه های کنترل ترافیک هوشمند با اولویت دهی پویا به اتوبوس ها در تقاطع ها نصب گردد تا ضمن حفظ تداوم حرکت خط ویژه اتوبوس رانی تندرو، کارایی کلی شبکه ارتقا یابد.

کلیدواژه ها:

اتوبوس تندرو (BRT) ، زمان ، سفر ، آلایندگی هوا ، شبیه سازی SUMO ، تاخیر زمانی سفر ، Bus Rapid Transit ، خط ویژه اتوبوس تندرو ، مسیر ویژه اتوبوس تندرو