بررسی و مقایسه تطبیقی مفهوم آرمانشهر در اندیشه های ایرانی، اسلامی و غربی

این پژوهش به بررسی و مقایسه تطبیقی مفهوم آرمانشهر در سنتهای فکری ایرانی، اسلامی و غربی می پردازد. مفهوم آرمان شهر به عنوان یک جامعه ایده آل که در آن نظم اجتماعی اخلاقی و رفاه همگانی تحقق یافته، همواره موضوعی محوری در اندیشههای فلسفی و شهری بوده است. با توجه به پیشینه تاریخی و فرهنگی متفاوت این سنتها، پژوهش حاضر از روش کیفی با رویکرد تحلیلی - توصیفی و تحلیل اسنادی بهره گرفته است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که آرمان شهر ایرانی با تاکید بر عناصر اسطوره ای و حکمت سنتی، به دنبال بازیابی نظم کیهانی و بازگشت به عصر طلایی و بهشتی اولیه است. در مقابل، آرمانشهر اسلامی مبتنی بر وحی و آموزه های شریعت است و جامعه آرمانی را به عنوان مرحله ای غایت شناختی برای تحقق عدالت و سعادت اخروی و دنیوی ترسیم میکند. در سنت، غربی به ویژه پس از دوران رنسانس مفهوم آرمان شهر بر عقلانیت، سکولار تجربی و فناورانه متمرکز شده است؛ به نحوی که بیشتر به دنبال تحقق، رفاه آزادی فردی و برابری حقوقی است. مقایسه تطبیقی نشان میدهد که تفاوتهای بنیادینی میان این سه سنت در زمینههای معرفتی و ارزشی وجود دارد. با این حال، وجه مشترک تمامی این رویکردها تلاش برای تحقق جامعهای بهتر است. نتایج پژوهش نشان دهنده این است که بهره گیری از ظرفیتها و شناخت محدودیتهای هر یک از این رویکردها میتواند نقش موثری در بهبود طراحی و برنامه ریزی جوامع شهری معاصر داشته باشد و زمینه ای برای گفت و گوی بین فرهنگی فراهم آورد.

کلیدواژه ها:

آرمانشهر ، یوتوپیا ، مدینه فاضله ، مقایسه تطبیقی