ارزیابی پیامدهای کالبدی و منظرین توسعه پایدار روستایی در شهرستان رشت با رویکرد EIA

این مقاله با هدف ارزیابی جامع وضعیت کالبدی منظرین و هویتی روستاهای منتخب شهرستان رشت بر مبنای مدل EIA ارزیابی اثرات زیست محیطی انجام شده. بدین منظور ۱۸ روستای نمونه با رویکرد مقایسه ای و تحلیلی انتخاب گردید و ۶ شاخص اصلی شامل فرم و کیفیت کالبدی، مصالح ساختمانی، وضعیت معابر و زیرساخت ها، هویت و نما، کیفیت بصری و سیاست های توسعه مورد سنجش قرار گرفت. داده های میدانی با استفاده از مشاهدات مستقیم، مصاحبه با اهالی، تحلیل اسناد محلی و تکمیل جداول امتیازدهی به دست آمد و بر اساس داده های حاصل، درصد تحقق هر شاخص برای روستاها محاسبه و در قالب نمودارهای ستونی و راداری تحلیل شد. نتایج پژوهش نشان می دهد که میانگین شاخص های کالبدی و هویتی روستاها تفاوت معناداری دارد. روستاهایی نظیر سقالکسار، امشه و گلسرک در اغلب شاخص ها عملکرد مطلوب تری داشته و به عنوان نمونه های موفق روستایی معرفی می شوند. در حالی که روستاهایی چون تازه آباد، حاجی بکنده و چولاب با چالش های جدی در ابعاد هویت، معماری، کیفیت منظر و مدیریت توسعه مواجه هستند. به طور کلی بحران هویت روستایی کاهش استفاده از مصالح بومی و گرایش به ساخت و سازهای شهری، تهدید جدی برای پایداری فرهنگی و کالبدی روستاهای منطقه تلقی می شود. در پایان مقاله با ارائه راهکارهایی در زمینه توانمندسازی سیاست های محلی، تدوین ضوابط معماری، بومی، استانداردسازی معابر و ارتقاء جایگاه مشارکت مردمی افق هایی برای بازآفرینی هویت و ارتقاء کیفیت محیط زیست روستاهای شهرستان رشت ترسیم می نماید.

کلیدواژه ها:

ارزیابی اثرات زیست محیطی (EIA) ، معماری روستایی ، هویت ، منظر ، توسعه پایدار روستاهای شهرستان رشت